Koning riddert 'ideale schoonzoon' Apache-piloot Roy de Ruiter

Vanmiddag krijgt majoor-vlieger Roy de Ruiter de Militaire Willems-Orde van koning Willem-Alexander uitgereikt. Dat is de hoogste militaire onderscheiding die de koning kan toekennen aan individuele militairen of eenheden voor hun buitengewone inzet.

De koning zal De Ruiter tijdens de ceremonie tot ridder slaan. Hij maakt dan ook bekend voor welke bijzondere daden de voormalige Apache-vlieger van de Koninklijke Luchtmacht de onderscheiding verdient. Bij de ceremonie zijn onder meer koningin Máxima en premier Rutte aanwezig.

Roy de Ruiter is de derde Afghanistan-veteraan die de eer te beurt valt om de hoogste dapperheidsonderscheiding in ontvangst te nemen. Eerder kregen kapitein Marco Kroon (2009) en majoor Gijs Tuinman (2014) de Militaire Willems-Orde voor hun inzet tijdens de missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Ook het Korps Commandotroepen kreeg in 2016 de onderscheiding voor zijn optreden in Afghanistan.

Volgens militair historicus Christ Klep is het niet vreemd dat de laatste drie ridders in de Willems-Orde allemaal in Afghanistan gediend hebben. "De gelegenheid maakt de medaille, zou je kunnen zeggen. Om de Willems-Orde te verdienen moet je je langere tijd hebben bewezen op het gebied van moed, beleid en trouw. Tijdens de missie in Uruzgan, die duurde van 2006 tot 2010, hebben de Nederlandse troepen ook daadwerkelijk moeten vechten. De lengte en aard van deze missies bieden voldoende gelegenheid om te laten zien dat je beschikt over militaire moed en leiderschap."

De Ruiter ging zes keer op missie naar Afghanistan. "Het was een belangrijke operatie. Ik vond dat Afghanistan absoluut de steun van de internationale gemeenschap verdiende. Het was een land van wetteloosheid en er was ontzettend veel geweld", zegt hij.

Als kind wist De Ruiter al dat hij vlieger wilde worden. Tijdens zijn opleiding bij Defensie bleek hij bij uitstek geschikt voor het vliegen in een Apache-helikopter. Een rol die De Ruiter erg mooi vindt. "Als Apache-vlieger ben je een verlengstuk van de grondtroepen. We zijn een soort infanteristen, maar dan in de lucht. Ook in de voorbereiding trek je heel nauw samen op."

In deze video vertelt Roy de Ruiter wat zijn werk als Apache-vlieger in Afghanistan zo bijzonder maakte:

Al vanaf het begin was De Ruiter betrokken bij gevechtsoperaties. Ook speelde hij een belangrijke rol bij de reddingsactie van Afghaanse burgers tijdens een overstroming.

Collega's met wie hij samenwerkte tijdens de missie, roemen hem om zijn creativiteit. "In een oorlogssituatie moet je jezelf constant verbeteren en aanpassen", zegt De Ruiter daar zelf over. "Ik was altijd aan het bekijken wat er mogelijk zou kunnen gebeuren. Creativiteit vond ik extreem belangrijk tijdens een gevechtsoperatie."

Kapitein Boezen, Chinook-vlieger, vertelt in onderstaande video hoe dankzij een creatieve oplossing van Roy de Ruiter een belangrijke talibanstrijder kon worden opgepakt:

In 2013 kreeg De Ruiter eervol ontslag bij Defensie en nu werkt hij in Oman als instructeur-vlieger bij de Royal Oman Police. Binnen Defensie is hij nog actief als reservist in de rang van majoor.

De Ruiter werd voorgedragen voor een onderscheiding door oud-collega's die bij de missies betrokken waren. Voordat hem de Militaire Willems-Orde werd toegekend, was er een uitgebreid vooronderzoek. Het Kapittel der Militaire Willems-Orde bracht een advies uit aan de minister van Defensie, waarna de toekenning werd bekrachtigd via een koninklijk besluit.

De Ruiter twijfelde of hij de onderscheiding wel in ontvangst wilde nemen. Hij vroeg zich af of het niet te veel eer was en bovendien houdt hij er niet van om in de belangstelling te staan. Hij ging toch overstag, omdat hij de medaille ziet als een erkenning voor de luchtmachtoperatie in Afghanistan.

"Je kunt de Willems-Orde weigeren, maar dat is haast niet beleefd. Het is toch een ultiem eerbetoon", zegt Christ Klep. "Tegelijkertijd lig je onder een vergrootglas. Met deze onderscheiding ben je voor de rest van je leven een publiek figuur, een held, en van een held verwacht de samenleving onbesproken gedrag. Bij Marco Kroon heeft Defensie zich daarop verkeken. Hij raakte meerdere keren in opspraak. Dat Defensie bijna drie ton betaalde voor zijn advocaatkosten, past niet echt in het beeld van een zuivere ridder in de Willems-Orde."

Het lijkt erop dat Defensie een 'veilige keuze' heeft gemaakt door de bescheiden Roy de Ruiter voor te dragen, meent Klep. "Hij is een nuchtere Hollander. Het type ideale schoonzoon, net als Gijs Tuinman."

Beroepsleger

Volgens Klep hoort het toekennen van dapperheidsonderscheidingen bij de cultuur van een beroepsleger. "Vanwege de persoonsbescherming vindt zo'n uitreiking meestal achter gesloten deuren plaats, maar de Willems-Orde is als hoogste onderscheiding een heel bijzondere. Het is logisch dat dat in de openbaarheid gebeurt, met veel ceremonieel vertoon."

"Daarnaast is dit voor Defensie natuurlijk een gelegenheid om mensen te interesseren voor de krijgsmacht. Sinds ongeveer 25 jaar heeft Nederland een beroepsleger en daarvoor moet Defensie zelf op zoek naar personeel."