Toen Mirelly Isenia krap bij kas zat, lukte het haar niet altijd om gezond eten op tafel zetten. "Ik had heel andere dingen aan mijn hoofd. Voor mij was het belangrijk dat we een dag overleefd hadden en dat er geen deurwaarder aan de deur kwam."
Soms at het gezin brood of patat, maar de kinderen gingen nooit zonder eten naar bed. "We konden alleen niet elke dag groente of fruit kopen. Andere dingen hadden prioriteit", vertelt Isenia.
Niet alleen bij dit gezin gaat het zo: lageropgeleiden in Nederland leven minder lang en ongezonder dan mensen die hoger opgeleid zijn en daardoor vaak meer geld hebben. Ook neemt deze kloof toe. Daarnaast voelen laagopgeleiden zich veel eerder niet meer gezond: rond hun 55ste, en hoogopgeleiden pas na hun 70ste levensjaar.
De kloof is goed merkbaar bij de allerjongsten: nog altijd heeft meer dan 10 procent van de kinderen overgewicht. En ook hier geldt dat kinderen van laagopgeleide ouders vaker te zwaar zijn.
Toespitsen
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) adviseert het kabinet om het beleid op het gebied van gezondheid meer toe te spitsen op degenen met de grootste gezondheidsachterstand, zoals mensen met een lage sociaaleconomische status. Ook moet er meer aandacht zijn voor de gezondheid van kinderen.
Het rapport noemt drie belangrijke oorzaken voor ziektes in Nederland: roken, overgewicht, problematisch alcoholgebruik en een ongezond eet- en beweegpatroon. Ook wordt de verkenning van psychische gezondheid als nieuwe en urgente prioriteit gesteld.
Het WRR stelt voor om door te gaan met de maatregelen van de afgelopen jaren op het gebied van roken: het aantal rokers moet blijven dalen door de accijnzen te verhogen. Ook adviseert het rapport het prijsmechanisme te onderzoeken voor het ontmoedigen van de consumptie van te veel vet, zout en suiker.
Als je laagopgeleid bent, heb je meestal minder inkomen en leef je meestal in een minder gezonde buurt.
Maria van den Muijsenberg is huisarts en doet onderzoek naar gezondheidskloof in Nederland. Zij ziet de verschillen in gezondheid dagelijks terug in haar spreekkamer. "Als je laagopgeleid bent, heb je meestal minder inkomen en leef je meestal in een minder gezonde buurt. Zo heb je dus te maken met een combinatie van ongunstige levensomstandigheden."
Dat kan weer leiden tot chronische stress. "Zeker financiële problemen en eenzaamheid - wat vaak samen gaat - leiden vaak tot chronische stress. Die soort stress is ongezond, het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en suikerziekte."
Van den Muijsenberg is kritisch over het WRR-rapport. "Ik vind dat het te veel focust op een geïsoleerde, ongezonde leefstijl, en te weinig de nadruk legt op de onderliggende sociale factoren. Denk aan armoedebestrijding, het begrijpelijker en toegankelijker maken van de gezondheidszorg, en mensen helpen met het krijgen van meer zelfvertrouwen en motivatie om te veranderen."
Zomerkamp
In Amsterdam organiseert de gemeente een zomerkamp speciaal voor kinderen met overgewicht. Daar leren ze over sporten en gezond eten. De kinderen zijn tussen de 9 en 14 jaar oud en komen bijna allemaal uit armere wijken. Het kamp is onderdeel van een groot project van de gemeente Amsterdam om obesitas aan te pakken.
Als het kamp voorbij is, worden de kinderen nog maanden, soms zelfs een paar jaar, door de gemeente begeleid. De WRR noemt het project een goed voorbeeld.
