De Calderonegletsjer is bijna helemaal gesmolten. Hoe erg is dat?

De Calderonegletsjer dreigt te verdwijnen, net als veel andere gletsjers. Sinds het begin van het industriële tijdperk is het oppervlak van de ijsmassa in de Italiaanse Apennijnen met de helft afgenomen en het volume ervan zelfs met 92 procent.

Als de temperaturen door de opwarming van de aarde blijven stijgen, zal er binnen tien jaar helemaal niets meer over zijn van de zuidelijkste gletsjer van Europa.

Correspondent Mustafa Marghadi trok zijn wandelschoenen aan en klom naar de Calderone toe:

Het smelten van gletsjers is lastig tegen te gaan, zeggen onderzoekers. Terwijl de nood hoog is en de gevolgen groot zijn.

Om de gletsjers te behouden, moet het sneeuwen en koud genoeg zijn, zegt Michiel van den Broeke, directeur van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek (IMAU). "Als er na het warme deel van een jaar nog sneeuw blijft liggen, dan kan er een gletsjer ontstaan", zegt hij.

Maar de periodes van warmte worden steeds langer, en de periode waarin sneeuw valt juist korter, stelt glacioloog Hans Oerlemans. En dus neemt de massa van gletsjers af.

Dat kan lokaal grote problemen veroorzaken, zegt Van den Broeke. "Gletsjers slaan veel water op. Het is een belangrijke en betrouwbare bron van schoon en zoet drinkwater." Oerlemans: "De hoeveelheid smeltwater is door de warmte nu tijdelijk groter, maar als de gletsjer eenmaal weg is, levert hij dus geen drinkwater meer."

Voor het opwekken van energie is het vele smeltwater op dit moment juist gunstig. "Landen hebben vaak energiesystemen die gebouwd zijn op smeltwater van gletsjers. In Zwitserland liggen hele stuwmeren met smeltwater. Dat levert energie op," zegt klimaatonderzoeker en NOS-weerman Peter Kuipers Munneke. Maar ook hier geldt: als de gletsjer eenmaal weg is, lopen die stuwmeren leeg en is er helemaal geen energie meer.

Lawinegevaar

Het smelten van de gletsjers is ook niet zonder direct gevaar. Een gletsjer beweegt, waardoor de bodem wordt uitgeschraapt. Als de gletsjer smelt, blijven er kleine meertjes over op de berg. Oerlemans: "De wand van zo'n meer is vaak heel zwak, omdat hij bestaat uit stenen en klei. En soms breken die dan plots door."

Zo brak er vorig jaar nog een Zwitserse gletsjer af. 220 mensen moesten worden geëvacueerd in verband met lawines.

Glacioloog Oerlemans probeert het smelten van gletsjers af te remmen. "In de buurt van waar wij onderzoek doen, worden sommige kleine gletsjers in de zomer afgedekt met een soort fleecedekens, waardoor de sneeuw minder snel smelt. Maar die oplossing is er alleen voor kleine stukjes skipiste."

Oerlemans wil iets vergelijkbaars op grotere schaal doen. "Wat wij willen doen, is heel veel sneeuw maken en de gletsjer daarmee bedekken. De sneeuw ligt er dan als een soort koude deken overheen. En het weerkaatst ook nog eens zonlicht, wat voorkomt dat het ijs gaat smelten."

Maar al te hoge verwachtingen heeft de onderzoeker er ook niet van. "Als deze methode al effectief blijkt te zijn voor de Calderone, geldt dit lang niet als oplossing voor alle andere gletsjers in de wereld."

Ondergelopen

En juist een oplossing om dat wereldwijde smelten van de gletsjers tegen te houden, is hard nodig. Kuipers Munneke: "Als één gletsjer smelt, zoals de Calderonegletsjer, dan veroorzaakt dat geen mondiale problemen. Maar feit is helaas dat op dit moment ongeveer 90 procent van alle gletsjers ter wereld aan het smelten is. En dat zorgt dan weer wél voor een stijging van de zeespiegel."

En dat is waar ook wij in Nederland de gevolgen van kunnen gaan merken.