"Ik krijg vaak het gevoel: je hebt niet gepubliceerd, dus je doet het niet goed." Veel jonge promovendi aan Nederlandse universiteiten ervaren een grote druk om hun artikelen gepubliceerd te krijgen in wetenschappelijke bladen.
En die druk gaat ver. Vandaag bleek dat honderden Nederlandse wetenschappers hebben gepubliceerd in zogeheten 'rooftijdschriften'. Zulke bladen claimen wetenschappelijk te zijn, maar zijn dat niet.
Het gaat niet meer over wetenschap om de wetenschap, maar wetenschap om te publiceren.
"Er wordt in de academische wereld veel gevraagd hoe vaak en waar je gepubliceerd hebt", zegt een promovenda gezondheidswetenschappen die anoniem wil blijven. "Kwaliteit gaat natuurlijk boven kwantiteit, maar er ligt wel veel nadruk op kwantiteit."
"De druk ligt natuurlijk ook aan jezelf. Ik ben redelijk streberig. Het is gewoon beter voor je wetenschappelijke carrière als je al veel gepubliceerd hebt. Supervisors zijn meer gefocust op je prestaties, dan op hoe je je voelt. Dat snap ik ook wel, in die tijdschriften laat je zien wat je kan en wat je hebt onderzocht."
"Op onze afdeling is er echt veel druk om te publiceren in hoog aangeschreven wetenschappelijke bladen", zegt Yildiz Gözde Saglam (27). Ze is promovenda quantum-nanowetenschap aan de TU Delft en zit in het tweede jaar van haar promotietraject. "Ze willen hier echt dat je gaat voor een toptijdschrift als Nature of Science. Een 'gewoon' blad is niet goed genoeg. Als we als promovendi bijvoorbeeld bezig zijn met experimenten in het lab, krijg je al snel de vraag: 'En, wanneer staat je artikel in Nature?'.
Zelf vindt ze deze druk verkeerd. "Het gaat niet meer over wetenschap om de wetenschap, maar wetenschap om te publiceren. En het is ook niet altijd zo dat de beste wetenschap in de beste bladen terechtkomt. Vaak gaat het er ook om dat je de juiste mensen kent, of een redacteur van zo'n topblad goede contacten heeft met je promotor bijvoorbeeld."
"Ik wil gewoon interessante experimenten doen, met wetenschap bezig zijn en dit met de wereld delen. Ik geloof dat elke kleine stap in de wetenschap interessant en nuttig kan zijn. Het succes van je PhD zou niet gemeten moeten worden aan het aantal publicaties."
Mocht je publicatiedruk of stress ervaren, dan moet je zelf wel echt aan de bel trekken.
"Binnen mijn groep met promovendi is er veel concurrentie over publicatie", zegt een promovenda biowetenschappen, die ook anoniem wil blijven. "Een tijdschrift ontvangt zo veel artikelen: waarom zouden ze dat van mij kiezen? Het vergt veel overtuigingskracht, en dus ook energie. Hoe verder je komt in het traject van promoveren, hoe meer druk je gaat voelen."
Publiceren en goed onderzoek doen is echt een dilemma. In zo'n artikel en tijdens je onderzoek wil je heel graag laten zien wat je kan en hoe goed je bent. Daarvoor moet je veel onderzoek doen en daar gaat dan weer veel tijd in zitten. Tegelijkertijd moet je in die korte periode dat je promoveert veel artikelen publiceren. Anders kom je niet aan een baan en lijk je in de ogen van velen ook geen goede wetenschapper. Een balans hierin vinden is lastig.
Ook de begeleiding van promovendi laat volgens haar soms nog wat te wensen over: "Begeleiders zijn vaak zelf erg druk. Mocht je publicatiedruk of stress ervaren, dan moet je zelf wel echt aan de bel trekken."