Honderden Nederlandse wetenschappers publiceren in 'rooftijdschriften'
Meer dan 1200 tijdschriften publiceren al jaren tegen betaling en zonder kwaliteitscontrole ingezonden artikelen van duizenden academici. Het gaat om tijdschriften die ten onrechte doen voorkomen dat ze wetenschappelijk van aard zijn. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van onderzoekscollectief ICIJ, dat eerder de Panama Papers naar buiten bracht.
De Volkskrant kreeg inzage in de database van ICIJ en schrijft dat ook honderden Nederlandse wetenschappers artikelen hebben gepubliceerd in de tijdschriften. Daarbij zitten onder anderen de virologen Jaap Goudsmit en Ab Osterhaus.
Het is voor academici belangrijk om veel artikelen te publiceren in wetenschappelijke tijdschriften. Normaliter doorlopen die artikelen voor publicatie verschillende controle-stadia en wordt er betaald door abonnees. Bij de 'rooftijdschriften', uitgegeven door een handjevol uitgevers waaronder OMICS en WASET, betaalde de indiener juist een fors bedrag, omdat het om open access tijdschriften ging. Hierbij is de controle minimaal.
De door de Volkskrant gevonden driehonderd artikelen van Nederlandse wetenschappers vormen een minimale fractie (0,1 procent) van het totaal aantal wetenschappelijke publicaties door Nederlandse onderzoekers. Dat waren er in de onderzochte periode meer dan driehonderdduizend. In 2016 alleen al bijvoorbeeld publiceerden Nederlandse wetenschappers meer dan 39.000 artikelen.
Meestal geen kwade opzet
Alhoewel de bewuste tijdschriften een ideale manier kunnen zijn voor wetenschappers om meer publicaties op hun naam te krijgen, lijkt er in ieder geval bij de Nederlandse gevallen meestal geen sprake van kwade opzet. Het gaat stuk voor stuk om eenmalige publicaties.
Volgens de Volkskrant publiceerden de neptijdschriften artikelen van vrijwel alle universiteiten en academische ziekenhuizen in Nederland. Daarbij valt op dat technische universiteiten in Delft, Enschede en Eindhoven geregeld voorkomen en het opvallend vaak gaat om arts-onderzoekers.
De uitgevers van tijdschriften verweren zich door te stellen wel degelijk controles uit te voeren en zeggen dat ze worden zwartgemaakt door hun concurrenten.
