In Libanon is het leven van een transgender niet makkelijk, vertelt de Libanese Nancy. Ze voelt zich vrouw, maar is biologisch nog man. "Ik heb daar jaren te maken gehad met fysiek geweld en seksueel misbruik. Op een gegeven moment besloot ik dat het tijd was voor een nieuw begin en ben ik naar Nederland gekomen."
Naar schatting tientallen tot honderd transgenders vragen jaarlijks asiel aan in Nederland omdat ze zich in eigen land bedreigd voelen. Maar ook in asielzoekerscentra hier worden ze soms lastiggevallen.
Ook Nancy wacht nog in een azc op haar verblijfsvergunning. Ze bevindt zich nog niet in het vrije en ruimdenkende Nederland dat ze voor ogen had. "Het centrum staat in Nederland, maar lijkt in niets op de Nederlandse maatschappij. In het azc leven veel culturen samen, wat fijn is, maar er zijn ook problemen met bekrompen mensen."
Aanranding
Transgender Mahtab uit Iran woont sinds twee jaar in Nederland en heeft ook met die problemen te maken. Hij zit in transitie naar het mannelijke geslacht en ontvluchtte daarom zijn streng islamitische land. Maar in het azc belandde hij weer tussen conservatieve landgenoten.
"In het azc kwamen langzaam steeds meer mensen erachter dat ik transgender ben. Toen begon het geroddel", vertelt Mahtab. "Het gedrag van met name andere Iraniërs werd steeds vervelender. Zo erg had ik het in mijn eigen land niet eens meegemaakt."
Een oudere Syrische man greep hem zelfs in het kruis: hij wilde weten wat voor geslacht hij had. "Ik weet niet waar hij het lef vandaan haalde. Ik ben meteen teruggedeinsd en liet hem me niet aanraken. Ik dacht: hè, gebeurt dit hier ook al?"
De afgelopen twee jaar zijn er volgens belangenorganisatie Transgender Netwerk Nederland drie transgenders verkracht in asiekzoekerscentra. Zo zouden twee mannen dit voorjaar een transgender hebben gepenetreerd met een scherp voorwerp. Haar advocaat bevestigt dit, maar er is geen aangifte gedaan. Zowel het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) als de politie willen geen nadere informatie geven.
Een aparte vleugel voor transgenders zou ik een absoluut dieptepunt vinden.
Transgender Netwerk Nederland pleit ervoor transgendervluchtelingen bij elkaar te plaatsen op een aparte afdeling, zodat ze meer steun hebben aan elkaar. De politiek besloot eerder dit niet te doen, maar het Netwerk vindt dat dit heroverwogen moet worden.
Het COA vindt dat geen goed idee. "Als iemand zich onveilig voelt, kan hij een nachtje dichterbij de beveiliging gaan slapen", aldus Sjef Robroek. "Maar we willen geen aparte centra of vleugels inrichten. Ik zou dat een absoluut dieptepunt vinden."
Geen hormonen
Transvluchtelingen lopen tegen meer obstakels op: tijdens de asielaanvraag kunnen zij hun geslachtsverandering niet doorzetten. Volgens het COA kunnen ze wel hormonen slikken als ze kunnen aantonen dat ze dit ook al in hun land van herkomst deden. Maar dat kunnen ze vaak niet bewijzen.
Het leidde ertoe dat bijvoorbeeld Mahtab in het azc - 20 maanden in totaal - helemaal geen hormonen kreeg. "Al zat ik er vanaf dag één achteraan." Dat is zwaar, weet Brand Berghouwer van het Transgender Netwerk. "Je gaat een paar stappen terug in je transitie. Daarnaast kan je er ook ziek, lamlendig en naar van worden."
Mahtab had hierdoor dagen dat hij zich depressief voelde: hij wilde niet naar buiten en had geen eetlust. Zoals zoveel transgender-asielzoekers nam hij zijn toevlucht tot zelfmedicatie. Hij bestelde zijn hormonen online op de zwarte markt. Niet zonder risico's: het middel, dat hij zelf injecteerde, zorgde voor buikpijnaanvallen waarbij hij soms niet meer rechtop kon staan.
Mahtab heeft geen spijt dat hij naar Nederland is gekomen."Ik zal nooit spijt hebben van dat besluit. Maar het was geen fijne situatie."
Ook Nancy heeft inmiddels een verblijfsstatus en dus formeel recht op hormonen. Maar die heeft ze nog niet: ze staat voorlopig op een lange wachtlijst.
