Kiest Google na acht jaar afwezigheid voor het grote Chinese geld?
De grootste zoekmachine van de wereld lijkt te buigen voor de macht van Peking. Volgens de geruchten wil Google terugkeren naar China. Het idee alleen al - los van de vraag of het echt doorgaat - roept een hoop vragen en weerstand op, zowel binnen als buiten Google.
Het bedrijf zou werken aan een gecensureerde versie van zijn zoekmachine, bedoeld voor Android-toestellen in China. Het nieuws werd gisteren voor het eerst gemeld door onderzoekssite The Intercept en bronnen hebben het inmiddels aan Reuters, techsite The Information en The New York Times bevestigd. Tegelijkertijd heeft een Chinese staatskrant een ontkenning geplaatst.
Google liet zelf gisteren weten geen commentaar te geven over "speculaties rondom toekomstplannen".
Terugkeren in China zou een nieuwe, grote markt voor Google betekenen. Maar of de internetgigant ook daadwerkelijk naar China zal gaan en op welke manier, blijft vaag. De internetgigant bouwt namelijk, net als andere bedrijven, vaker producten zonder dat ze uitkomen. Toch zijn in dit specifieke geval de belangen aan beide kanten wel heel groot.
"Ik denk dat dit vrij serieus is", zegt Peter Ho, hoogleraar Chinese economie en ontwikkeling aan de TU Delft. "We zien de afgelopen een tot twee jaar al meerdere bewegingen vanuit beide kanten die wijzen op toenadering." Ho, die op dit moment in China verblijft, wijst op de bereikbaarheid van Gmail. "Voorheen had je een VPN (virtual private network, red.) nodig om in te loggen, tegenwoordig is het hebben van een Chinese browser voldoende."
Het land heeft enorme sprongen gemaakt op het gebied van internet. Het is voor buitenlandse bedrijven zoals Google toch belangrijk om daarbij aan te haken.
In de ontkenning van China leest Ho ook een stukje onderhandelingstactiek. "Dat er ergens aan wordt gewerkt betekent niet dat alle akkoorden er al liggen. Dat zal stap voor stap gaan." Wel denkt hij dat de investering van Google in JD.com, van een half miljard dollar, en het feit dat de internetgigant een onderzoekscentrum in het land heeft geopend helpen bij het charmeoffensief.
"Het land heeft enorme sprongen gemaakt op het gebied van internet. Het is voor buitenlandse bedrijven zoals Google toch belangrijk om daarbij aan te haken", besluit Ho.
In de praktijk zal de aanwezigheid van Google betekenen dat het bedrijf zich moet houden aan de eisen van de Chinese overheid. Met andere woorden: het weren van bepaalde websites als de BBC en Wikipedia. Bij gevoelig liggende termen worden zoekresultaten niet weergegeven.
Het zou zelfs kunnen dat de Chinese overheid om meer maatregelen vraagt. Zo heeft Apple alle iCloud-data en encryptiesleutels van Chinese gebruikers nu in het land zelf opgeslagen. De kans is groot dat de overheid iets dergelijks ook van de zoekgigant zal eisen.
Dit alles leidt tot zorgen. Zo zegt Amnesty International in een verklaring "dat het een donkere dag voor internetvrijheid zou zijn als Google gedoogsteun geeft aan China's extreme censuurregels om toegang te krijgen tot de markt". Het is onmogelijk om te zien hoe die keuze te rijmen is met Googles 'Doe het goede'-motto." De organisatie roept de internetgigant op hier niet mee door te gaan.
Ook medewerkers van Google beginnen zich te roeren, schrijft The New York Times. De krant baseert zich op berichten die op het intranet van Google zijn geplaatst. Zo hebben diverse medewerkers aangegeven niet te willen meewerken aan het project. Ook zouden ze hebben gevraagd om een transfer naar een andere afdeling of ontslag hebben genomen. Om hoeveel medewerkers het gaat is niet duidelijk.
Wat ook nog meespeelt is het oplopende handelsconflict tussen de VS en China. Volgens de Amerikaanse krant kan China de gesprekken met Google gebruiken als een signaal van good will richting Trump.
Enorme groeipotentie
Toch is er één cijfer dat Google kan motiveren om toch door te zetten en voldoen aan de eisen van de overheid daar: 772 miljoen. Het aantal internetgebruikers in het land, volgens een onderzoek van onder meer de South China Morning Post. En dat is pas de helft van de totale bevolking. Al met al dus een land dat enorme groeipotentie heeft.
Tegelijkertijd zal Google tegen een reus moeten opboksen: Baidu. Het Chinese concern is de dominerende zoekmachine van het land met een aandeel van ruim 73 procent, blijkt uit cijfers van Statcounter. De nummer twee, Shenma, blijft steken op 15 procent.