Nederlandse topsporters gebruiken schildklierhormonen, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur en het Noordhollands Dagblad. Dit medicijn staat weliswaar niet op de dopinglijst, maar mag niet worden voorgeschreven zonder medische noodzaak. Dat gebeurt nu wel.
Schildklierspecialisten zijn verontrust vanwege de mogelijke gezondheidsschade. De Dopingautoriteit roept het wereldantidopingagentschap WADA op het medicijn tot verboden middel te bestempelen.
Topsporters zouden de medicatie met name gebruiken omdat ze denken dat het gewichtsverlies veroorzaakt. Hoeveel topsporters het middel precies gebruiken, is niet bekend. Met name in het schaatsen speelt de problematiek: reden voor de schaatsbond om de sporters te waarschuwen.
Signalen
De ernst blijkt uit een brief (.pdf) van 10 juli van de Nederlandse schaatsbond (KNSB) aan de schaatsers. "De KNSB staat voor een schone, eerlijke en dus ook dopingvrije sport", schrijft technisch directeur Remy de Wit.
"De laatste tijd bereiken ons signalen dat sporters binnen de schaatswereld medicijnen krijgen voorgeschreven die weliswaar niet op de dopinglijst van WADA staan, maar waarvan het gebruik zonder medische noodzaak gezondheidsrisico's oplevert. Wij willen jullie hiervoor nadrukkelijk waarschuwen."
In een reactie laat de schaatsbond weten dat het signaal uit de medische hoek komt en dat het gaat om misbruik van schildkliermedicatie.
De directeur van de KNSB schrijft verder: "Indien een arts medicatie voorschrijft zonder dat daarvoor een medische noodzaak is, dan handelt de arts in strijd met de (sport)medische richtlijnen (...) Mocht je een dergelijke situatie tegenkomen, dan kun je een klacht indienen over de behandelend arts bij het Medisch Tuchtcollege."
Verboden lijst
Ook is op 10 juli een brief (.pdf) van de Dopingautoriteit naar WADA verstuurd, die ook door sportorganisatie NOC*NSF en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is ondertekend. Hierin wordt verzocht om schildklierhormonen op de verboden lijst te plaatsen. "We hebben indicaties van medische professionals in Nederland dat schildklierhormonen momenteel worden misbruikt door topsporters", staat er.
Het gezondheidsrisico is voor ons reden om hier werk van te maken
Herman Ram, directeur van de Dopingautoriteit, noemt het misbruik verontrustend. Hij ziet schildklierhormonen steeds vaker terugkomen op dopingformulieren van Nederlandse topsporters.
Naast schaatsers betreft dat onder anderen wielrenners en (tri)atleten. "We vinden de signalen van dien aard dat we ons zorgen maken en vinden dat er iets moet gebeuren", aldus Ram. "Het gezondheidsrisico is voor ons reden om hier werk van te maken.''
Internist-endocrinoloog Edward Visser van het Eramus MC en Frank Backx, hoogleraar klinische sportgeneeskunde aan het UMC Utrecht, verbazen zich over het misbruik door topsporters. Beiden trekken een duidelijke lijn: schildklierhormonen zijn bedoeld voor mensen met schildklierproblemen. Anders neem je ze niet en sportartsen moeten ze dan ook niet voorschrijven.
Gevaar
"Er is een verhoogd risico op botontkalking, op hartproblemen en op een plotse dood", zegt Visser als het gaat om verkeerd gebruik (misbruik) van schildklierhormonen. "Gezonde mensen, en daar schaar ik topsporters onder, hebben geen medicijnen nodig."
Volgens Backx begeven misbruikers zich op een hellend vlak. Een prestatiebevorderend effect is nooit wetenschappelijk aangetoond. "Vermoedelijk denken er een paar dat het positief kan werken op je spierweefsel of stofwisseling, waardoor je afvalt of beter presteert. Maar dat is allemaal aanname, hypothese, natte vingerwerk."
Sportartsen
Uit een mailcorrespondentie, in handen van Nieuwsuur en het Noordhollands Dagblad, blijkt dat sportartsen worstelen met het toedienen van Thyrax (schildkliermedicatie) zonder medische noodzaak.
In de mailwisseling vragen tientallen artsen een advocaat om uitleg van de medische gedragsregels en richtlijnen. De advocaat wijst hen vervolgens op de route naar zuiver medisch handelen.
"Het is heel ongebruikelijk om een jurist advies te vragen over een interpretatie van gedragsregels. Zeker als het gaat over richtlijnen van medisch handelen", zegt schildklierspecialist Visser.
Hij hanteert een eenvoudige stelregel. "Je schrijft het alleen op doktersrecept voor aan degenen die het ook echt nodig hebben. Met andere woorden: alleen als er een medische indicatie voor is. En zelfs dan is voorzichtigheid geboden.''
