Schermloze zomervakantie: resetten van relaties of los van realiteit?
De zomervakantie is in heel Nederland begonnen. Voor veel kinderen is het zonder school en sport zoeken naar een invulling van de dag, toch is daar gelukkig altijd nog... de telefoon. Maar hoe krijg je je kinderen los van dat scherm?
Voor veel ouders is smartphone- en tabletgebruik in de vakantie een dilemma. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima kondigden aan twee of drie schermloze weken in te lassen voor hun dochters - en voor henzelf:
Wij vroegen deskundigen of dat wel zo'n goed idee is, een paar weken geen telefoon, tablet of tv.
Mediapedagoog Freek Zwanenberg vindt van wel. "Het is heel belangrijk om aan kinderen te leren dat je ook zonder kan. Zij groeien immers op in een tijd waarin er altijd schermen zijn."
Steven Pont sluit zich daar bij aan. "Kinderen krijgen dan meer echt contact met elkaar en bewegen meer." Verveling ligt op de loer, maar dat is volgens Pont juist een kans. "Verveling is een staat van ontevredenheid en leidt tot uitvinden, creativiteit en initiatief."
Maar ga je dan helemaal schermloos, of ga je voor de tussenvorm waarin je de telefoon heel bewust gebruikt? Bijvoorbeeld niet om te whatsappen, maar wél om foto's maken of iets op te zoeken. "Ik vind het heel dapper van de koningin om te zeggen 'dan doen we gewoon cold turkey'", zegt Bontje. "Het is wel het snelst wennen, maar het is wel heel moeilijk om te zeggen: hij zit in mijn tas als fototoestel, maar ik ga niet naar berichtjes kijken."
Het Jeugdjournaal ging vanmiddag langs op een camping, om daar de meningen te peilen:
Zwanenberg pleit liever voor een dag of dagdeel schermloos. "Ik gun alle kinderen een paar weken offline, maar je creëert daardoor zo'n groot contrast met de realiteit." Hij denkt dat kinderen na zo'n schermloze periode helemaal niet minder of bewuster met media omgaan. "Zij groeien op in die wereld, dus je moet als ouders laten zien dat de offline wereld het belangrijkst blijft." Dat je bijvoorbeeld de natuur ingaat of spelletjes gaat doen, en dat het dan leuk is dat je dat samen doet en er samen aandacht voor hebt.
Pont ziet meer in een variant waarbij kinderen de hele vakantie pas vanaf 17.30 uur naar hun telefoon mogen grijpen of de televisie mogen aanzetten. Dat je dat als ouder misschien niet in dank wordt afgenomen, speelt volgens hem geen rol. "Jij moet regels stellen en ferm opvoeden. Niemand anders gaat het doen."
Ook de relatie tussen jou en het apparaat kan dan even gereset worden.
Volgens Bontje is zo'n schermloze periode ook ideaal om je relatie te resetten. "Niet alleen met elkaar, als gezin, maar juist ook met jou en het apparaat. Een moment om je bewust af te vragen: waar wil ik dit apparaat eigenlijk voor gebruiken?"
Zo zou iedereen zich volgens haar kunnen afvragen of je berichtjes echt altijd direct moet beantwoorden, of dat je ook gewoon even naar buiten kan kijken als je in de bus zit. Benut je eigen schermloze tijd om na te denken over welk beeld je wilt uitstralen naar je kinderen, is haar advies.
Ook de relatie tussen je kind en het apparaat kan dan even herstart worden. Het is vaak een automatisme dat kinderen een filmpje kijken tijdens het koken of in een restaurant. "In de vakantie kunnen ze best merken dat ze dat helemaal niet nodig hebben om zich te kunnen vermaken", voegt Bontje toe.
Koningin Máxima gaf aan dat ook zij en haar man meedoen. "Ik ben benieuwd wie daar de meeste moeite mee heeft, de kinderen of de ouders", vraagt Bontjes zich af. Volgens haar zijn ouders meer verknocht aan de telefoon dan de kinderen. "We doen het vaak af als werk of iets anders belangrijks."
Bontje en Zwanenberg willen dat ouders zich bewuster worden van het voorbeeld dat je als ouder geeft en dat het belangrijk is om af en toe met je kind in gesprek te gaan zónder afgeleid te worden.
"Wij denken vaak dat het lastig is voor de kinderen, maar misschien denken zij wel 'o, lekker'."