Als die hoosbuien komen, blijft het dan droog in je huis?

• Jikke Zijlstra en Winny de Jong

  Redactie Binnenland

Het mag dan ongekend droog zijn, maar voor het eerst is voor heel Nederland in kaart gebracht of er tijdens een hoosbui water je huis in kan stromen. Bijna 8 miljoen panden kregen een label dat aangeeft hoe groot de kans op wateroverlast is als het heel hard regent.

Uit deze vergelijking blijkt dat vooral in Zuid-Limburg de kans op een ondergelopen kelder of begane grond tijdens hevige buien relatief groot is. Dit geldt ook voor andere glooiende gebieden, zoals de omgeving van Nijmegen en Groesbeek. Binnensteden zijn ook kwetsbaar, net als de vier grote steden.

De waterkwetsbaarheidsscan Bluelabel, ontwikkeld door Achmea, Royal HaskoningDHV en Nelen & Schuurmans, geeft tot op de vierkante meter inzicht in regenwateroverlast als gevolg van hoosbuien. De drie partijen hopen de informatie te verkopen aan gemeenten, die volgend jaar in kaart moeten brengen of huizen gevaar lopen. Informatie opvragen op wijkniveau is gratis, maar voor gedetailleerdere informatie moet worden betaald.

Bekijk hier hoe het ervoor staat in jouw gemeente en buurt. Bezoek je deze website met je mobiel? Bekijk de kaart dan hier.

Bluelabel heeft voor het stedelijk gebied in alle gemeenten in Nederland berekend wat de impact is van een extreme bui: er valt dan 93 mm regen in 70 minuten. Door zo'n bui kunnen op verschillende plekken (diepe) waterplassen ontstaan.

De impact van zo'n heftige bui is vertaald naar de gevolgen voor elk afzonderlijk pand. Dat gebeurt in de vorm van een label, vergelijkbaar met het energielabel van een woning. Een A-label betekent een bijzonder kleine kans op wateroverlast, terwijl bij een E-label de kans op wateroverlast erg groot is. In totaal zijn bijna acht miljoen woningen en gebouwen gelabeld. Ook wegen zijn in beeld gebracht, zodat te zien is of ze nog begaanbaar zijn tijdens een flinke hoosbui.

Verhardingsgraad

"Je ziet dat hellend gebied extra kwetsbaar is voor wateroverlast", zegt Hanneke Schuurmans, BlueLabel-expert. "In heuvelachtige gebieden stroomt het water tijdens heftige buien vanaf de heuvels naar de laagstgelegen gebieden. Als daar woningen of gebouwen staan, is de kans op wateroverlast daar het grootst." Zoals in Gulpen-Wittem, Beek, Kerkrade en Schinnen.

Ook binnensteden hebben doorgaans eerder last van wateroverlast dan buitenwijken of meer landelijke gemeenten. "Dat komt door de verhardingsgraad: waar veel asfalt of stenen liggen, kan water niet wegstromen naar de bodem of het oppervlaktewater", aldus Schuurmans. Dit is bijvoorbeeld het geval in steden als Enschede, Haarlem, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam.

Riool

De scan laat ook zien dat er binnen een straat of buurt vaak grote verschillen zijn: bij de ene woning stroomt veel water naar binnen tijdens een hoosbui, terwijl een huis even verderop nergens last van heeft. "Soms staan woningen aan de andere kant van de straat net iets lager, en zijn daarmee veel kwetsbaarder", zegt Schuurmans. "En soms heeft de ene woning een hogere drempel dan de andere."

Het label is berekend op basis van de hoogte en het volume van de waterplas die tegen de woning staat. Daarbij is met allerlei factoren rekening gehouden: de drempelhoogte van de woning, de hoogte van het maaiveld, de bodemopbouw, de aanwezigheid van oppervlaktewater en het gedrag van de riolering.

Extreme buien

Gemeenten en waterschappen moeten voor eind 2019 een stresstest hebben uitgevoerd om de gevolgen van klimaatverandering in beeld te brengen. Zo'n test laat onder meer zien in welke straten, buurten of gebieden hoosbuien tot problemen kunnen leiden.

"Wateroverlast is een maatschappelijk probleem", zegt Schuurmans. "Als gemeenten en particulieren geen maatregelen nemen, zal door toename van extreme buien de schade ook toenemen. Maar voordat je samen op zoek kunt gaan naar oplossingen, moet je eerst goed weten wat de knelpunten zijn binnen een wijk of straat."

Huiseigenaren, gemeenten en waterschappen kunnen op allerlei manieren wateroverlast tijdens hoosbuien verminderen: