'PvdA ziet bodem verkiezingskas, regionale afdelingen springen bij'

De PvdA had eind vorig jaar geen geld meer in de verkiezingskas, schrijft het FD op basis van eigen onderzoek naar de rekeningen van politieke partijen. Een woordvoerder van het partijbureau bevestigt dat 2017 "financieel een rampjaar" was voor de partij.

De PvdA moest vorig jaar veel van haar reserves gebruiken om de financiële gevolgen van de verkiezingsnederlaag op te vangen. Daardoor staat de partij er komend jaar, als er Provinciale Statenverkiezingen zijn, het minst gunstig voor.

De tegenvallende inkomsten hangen samen met het zetelverlies dat de partij bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen leed. De PvdA verloor toen 29 zetels, de grootste nederlaag ooit in de politieke geschiedenis van Nederland. Het aantal zetels is bepalend voor de hoogte van de subsidie die een politieke partij krijgt.

Ontslagen

De PvdA heeft de financiële tekorten onder andere opgevangen door tientallen medewerkers van de Tweede Kamerfractie en op het landelijk partijbureau te ontslaan, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. "Ze hebben geprobeerd om dat met een net sociaal plan te doen. Daarvoor moest er geld uit de reservekas worden gebruikt."

Ook heeft de partij een beroep gedaan op regionale PvdA-afdelingen. Die hebben geld dat ze overhadden aan het partijbureau overgemaakt, bij elkaar goed voor zo'n twee ton. Er bleef over 2017 nog een tekort over van minder dan acht ton. Dat is opgevangen uit de reserves.

Contributie

Volgens Boom wil dit niet zeggen dat de PvdA nu helemaal bankroet is. "Een andere belangrijke inkomstenbron voor politieke partijen is de contributie van leden. En met haar 45.000 leden is de PvdA wat dat betreft nog altijd de grootste partij, na het CDA."

Daarnaast dragen sommige PvdA-bestuurders vrijwillig een deel van hun inkomsten af aan de partij. "In de praktijk kan dat om pittige bedragen gaan", zegt Boom. "Het gaat om 5,5 procent van hun jaarinkomen. Voor ministers uit vorige kabinetten betekende dat bijvoorbeeld dat ze jaarlijks bijna 10.000 euro in de partijkas stortten. Nu de PvdA niet in het kabinet zit, is dat natuurlijk wel iets minder, maar alle beetjes helpen."

Met alle contributie-inkomsten en afdrachten van lokale PvdA-bestuurders kan de partij inmiddels weer sparen, zegt een woordvoerder van het partijbureau.

Vetpot

Andere partijen hebben zich volgens het FD goed door de verkiezingen geslagen. De grootste financiële meevaller vorig jaar was voor de VVD, ook al voerde die de duurste verkiezingscampagne.

De VVD ontving hogere contributies en ruim een miljoen euro aan giften en donaties. Daar kwam nog 600.000 euro aan afdrachten van gelieerde stichtingen bij, zoals de VVD-bestuurdersvereniging en de Haya van Somerenstichting, het opleidingsinstituut van de VVD.

Afdrachtsregeling

De best gevulde partijkas is overigens die van de SP, die reserves heeft van bijna 12 miljoen euro. Bestuurders en volksvertegenwoordigers van de SP zijn verplicht om een deel van hun salaris af te staan aan de partijkas. In de praktijk betekent dat dat de overheid de salarissen overmaakt naar het partijbureau en niet direct naar de SP-leden zelf.

Deze afdrachtregeling leidt regelmatig tot kritiek. De gemeente Noordoostpolder wilde er bijvoorbeeld niet meer aan meewerken en werd begin vorig jaar door de rechter in het gelijk gesteld. Toenmalig minister Plasterk van Binnenlandse Zaken riep andere gemeenten en provincies op om het voorbeeld van de gemeente Noordoostpolder te volgen, maar dat doen ze niet allemaal.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken liet eind juni weten dat ze verder geen actie onderneemt op dit onderwerp. "Het is aan de gemeenten en provincies om te besluiten over navolging van dit vonnis van de rechtbank."