Al bij RKC bleek lieve Vertonghen uit het goede hout gesneden

Wat zal er vanavond door het hoofd gaan van de Belg Jan Vertonghen, als hij even voor 20.00 uur in de catacomben van de Rostov Arena met België klaarstaat voor de achtste finales van het WK tegen Japan?

Hij is nu een internationale topverdediger en een van de hoofdrolspelers van vanavond. Zijn Japanse tegenstanders kijken waarschijnlijk tegen hem op. Letterlijk en figuurlijk.

Maar ook Vertonghen was ooit een broekie met de wereld nog voor zich. Een tiener met grote dromen, die via Sint-Niklaas en Antwerpen neerstreek in Amsterdam en Waalwijk.

Jan de man met ambities

Het is januari 2007. Het stormt in het hoofd van Jan Vertonghen. Het 19-jarige talent heeft maar één droom: spelen in Ajax 1. Dat seizoen is hij door coach Henk ten Cate bij het eerste elftal gehaald, maar nu wil de club hem uitlenen om meer speelminuten te maken. Het knaagt aan Vertonghen. Hij is overtuigd van zichzelf: ik ben goed genoeg voor Ajax.

RKC Waalwijk is geïnteresseerd, maar daar voelt hij weinig voor. Hij wil vechten voor zijn kans in Amsterdam. Bovendien kent Vertonghen een moeilijke periode. Zijn vader Paul is kort daarvoor overleden aan een slepende ziekte.

Zijn omgeving weet hem tot bezinning te brengen. "Volgens mij was het zijn toenmalige zaakwaarnemer Mustapha Nakhli die het belangrijkste duwtje gaf", weet Mark Wotte, trainer van RKC in het seizoen 2006/2007, nog goed. "Die zei tegen Jan: 'Je kunt gaan spelen bij een gemoedelijke club waar de jeugd de kans krijgt. Doen!'"

En dus trekt tiener Vertonghen naar de tegen degradatie vechtende club uit Brabant. Wotte is blij, maar ook voorzichtig met de speler in wie hij toen al "veel talent en de juiste mentaliteit" zag. "Zijn vader was net overleden. Dat doet heel veel met zo'n jonge jongen. Ik heb hem veel vertrouwen gegeven. Jan was een gesloten type en ik dacht dat het door zijn verwerkingsproces kwam."

Wotte probeerde met de Belg te praten. "Meerdere keren vroeg ik hoe het met hem ging. 'Goed, maak je geen zorgen', was steevast zijn antwoord. Wat-ie van binnen voelde, heb ik nooit echt gemerkt aan hem. Hij had privé een enorme tik gekregen, maar bij de club liet hij niet blijken dat hij daaronder leed."

Jan de man centraal achterin

Vertonghen focust zich op zijn grote ambitie: slagen als profvoetballer. Het liefst als linkermiddenvelder, maar Wotte posteert hem als linker centrale verdediger. "Nou, ik weet niet of ik dat leuk vind", reageert Vertonghen.

Maar Wotte acht het goed voor zijn ontwikkeling om in het hart van de defensie te spelen en benadrukt dat hij dominant moet zijn in het spel. "Hij moest meer zijn stempel drukken op de wedstrijd. Initiatief nemen in balbezit, doorschuiven naar het middenveld. Uiteindelijk is hij doorgegroeid tot een heel goede verdediger."

Dat dominante strookte niet helemaal met het karakter van de lieve, introverte Vertonghen. "Maar", verzekert Wotte, "hij liet zich niet piepelen, kon z'n mondje wel roeren. Dat had-ie bij Ajax en in de Bijlmer (waar Vertonghen naar school ging, red.) wel geleerd."

Jan de boeman

Vertonghen werkt op het veld aan zijn ontwikkeling als voetballer en knokt hard om RKC voor degradatie te behoeden. Eén wedstrijd staat rood omcirkeld in zijn agenda, die op 8 april 2007. Ajax komt op bezoek.

Gemotiveerd om te laten zien wat hij kan, speelt Vertonghen de pannen van het dak. Hij scoort zowaar.

Het duel eindigt mede dankzij de treffer van Vertonghen in 2-2, waardoor Ajax verzuimt de koppositie over te nemen van PSV. De rest is geschiedenis. De Amsterdammers lopen uiteindelijk op de slotdag van de eredivisie op één doelpunt de titel mis.

Na de wedstrijd is Ajax-trainer Ten Cate furieus. "Hij zei: 'Ik wil je nooit meer zien, dit doe je niet tegenover je club", vertelt David Endt, destijds teammanager van Ajax. "Er kwamen heel wat krachttermen bij kijken en ook de andere leden van de technische staf zeiden dingen. Ik vond het shocking. Jan was bang dat hij zijn eigen glazen had ingegooid. En hij wilde héél graag Ajax 1 halen."

"Ik dacht: dit kan zo niet, ik kan hem niet laten zitten. Toen ben ik de kleedkamer van RKC binnengestapt. Zat hij daar, met zijn hoofd in zijn handen, verdrietig. Ik voelde de vertwijfeling en zei: 'Jan, maak je niet druk. Je hebt je sportieve plicht gedaan en hebt laten zien dat je uit het juiste hout gesneden bent'. Hij was een beetje sprakeloos, maar volgens mij ook blij met steun uit het Ajax-kamp."

Jan de man met de wereldbeker?

Vertonghen weet RKC dat halve seizoen niet in de eredivisie te houden, maar leert wel belangrijke lessen. Hij keert terug naar Ajax en groeit uit tot aanvoerder, sterkhouder en landskampioen.

De Belg is de Nederlandse competitie ontgroeit, een buitenlandse transfer is in de maak. En daarin speelde zijn voormalige trainer in Waalwijk een rol.

Wotte: "Ik heb goed contact met de voorzitter van Tottenham Hotspur (Daniel Levy, red.). Hij vroeg me wat ik van Jan vond. Ik zei dat hij een absolute topverdediger kon worden. Hij moest nog wel wat rücksichtsloser worden, maar dat is zeker gelukt. Hij is nu een heel ervaren speler, die niet meer schrikt van een tegenstander. Ik ben heel blij voor hem."

Daar sluit Endt zich bij aan. "Ik ben heel gelukkig voor hem dat hij op dit podium staat. Ik ben nog bij de uitvaart van zijn vader geweest. Zulke momenten blijven je bij, zeker ook in deze goede tijden. En hij is recordinternational van België, dan denk ik: 'Godsamme Jan, wat geweldig dat je dit heb bereikt!'"