Waar gaan Trump en Rutte het vandaag over hebben?

De Rijksvoorlichtingsdienst noemt de ontmoeting tussen premier Rutte en de Amerikaanse president Trump vandaag een 'kennismakingsgesprek'.

Inderdaad is het Ruttes eerste officiële bezoek aan het Witte Huis sinds Trump daar zijn intrek nam, nu zo'n anderhalf jaar geleden. Wel ontmoetten de twee elkaar bijvoorbeeld al tijdens de NAVO-top vorig jaar in Brussel en hebben ze elkaar al een paar keer aan de telefoon gehad.

Waar gaat het vandaag dan over?

Rutte en Trump praten in het Witte Huis over de relatie tussen Nederland en de Verenigde Staten. Het Witte Huis schreef eerder al in een verklaring dat president Trump ernaar uitkijkt om de "sterke vriendschapsbanden" tussen de beide landen "opnieuw te bekrachtigen".

Volgens Rutte hebben de Europese Unie en de VS elkaar nodig, maar is de onderlinge relatie niet meer vanzelfsprekend. "Het is daarom van belang dat we met elkaar in gesprek blijven", zei de premier aan de vooravond van zijn bezoek aan Washington.

Ook gaan Rutte en Trump het hebben over handel, defensie en veiligheid. Dat zijn heikele punten, want de VS en Europa zijn momenteel verwikkeld in het handelsconflict en Trump heeft bedenkingen bij de NAVO.

Wat staat er allemaal op het wensenlijstje van Rutte?

De VS en Nederland zijn belangrijke handelspartners. Ieder jaar wordt er voor bijna 60 miljard dollar aan Amerikaanse goederen en diensten geëxporteerd naar Nederland. En vanuit Nederland gaat er jaarlijks zo'n 30 miljard dollar aan spullen naar de VS.

Maar die handelsrelatie staat behoorlijk onder druk nu president Trump heffingen heeft ingevoerd op staal en aluminium uit Europa. De EU reageerde daarop met importheffingen op bijvoorbeeld Amerikaanse spijkerbroeken en Harley-Davidson-motoren.

Dit handelsconflict is een belangrijk gespreksonderwerp voor Rutte, die de Amerikaanse heffingen eerder "zeer onverstandig" en "schadelijk voor het wereldhandelssysteem" noemde. Niet voor niets reist minister Kaag, die handel in haar portefeuille heeft, met hem mee.

Volgens Rutte heeft hij geen specifieke boodschap van de andere Europese leiders bij zich. "Maar ik zal de handelsperikelen wel aan de orde stellen in ons gesprek."

Voelt Rutte druk vanuit Nederland?

Misschien een beetje. Premier Rutte wil vandaag bij Trump aankondigen dat het kabinet verder met hem wil onderhandelen over de invoering van Amerikaanse grens- en douanecontroles op Schiphol. Mensen die naar de VS reizen, worden dan al op Schiphol gecontroleerd in plaats van op een Amerikaans vliegveld.

Fractievoorzitter Pechtold van coalitiepartij D66 noemde die onderhandelingen vrijdag "onbestaanbaar", omdat Trump een inreisverbod heeft ingesteld voor inwoners van een paar overwegend islamitische landen. Pechtold is bang dat passagiers uit die landen straks op Nederlands grondgebied van elkaar worden gescheiden op basis van geloof of ras. Van hem mag Rutte wel met Trump onderhandelen over de Amerikaanse douaniers op Schiphol, maar dan moet hij andere voorwaarden stellen.

Wat heeft Trump zelf aan deze ontmoeting?

Voor president Trump zijn de banden tussen Nederland en de VS erg belangrijk. Niet alleen omdat Nederland bijvoorbeeld bijdraagt aan de strijd tegen IS in Syrië en Irak, maar ook vanuit historisch oogpunt. Nederland was in 1776 het eerste land dat de Amerikaanse onafhankelijkheid erkende. Ook zal Trump ongetwijfeld benadrukken dat Nederland al 400 jaar diplomatieke relaties heeft met de Amerikanen, verwacht VS-correspondent Wouter Zwart.

Ook voor Rutte is de vriendschap met de VS van groot belang. Nederland is dankbaar voor de Amerikaanse steun bij de nasleep van de MH17-ramp, zegt hij. Volgens de premier kan Nederland zelfs niet zonder de VS. "Sinds de Tweede Wereldoorlog is er geen conflict opgelost zonder de hulp van de Verenigde Staten."

Maar de onderlinge relatie gaat niet altijd over rozen. Dat zal ook wel blijken als Trump en Rutte in gesprek gaan over veiligheid en defensie, zegt Zwart.

Drie jaar geleden hebben alle NAVO-landen afgesproken dat ze in 2024 jaar 2 procent van hun bruto binnenlands product besteden aan defensie, maar zoals het er nu naar uitziet gaat Nederland dat niet halen. Correspondent Wouter Zwart: "President Trump vindt dat Nederland daarmee, net als veel andere NAVO-leden, teert op Amerikaanse zak. De president zal Rutte daarop aanspreken."

Waar kunnen we nog meer op letten?

Het is interessant om in de gaten te houden of Rutte en Trump met elkaar spreken over geheime diensten en spionage, zegt Zwart. In januari werd bekend dat Nederlandse inlichtingendiensten aan de basis hebben gestaan van het FBI-onderzoek naar Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen. De AIVD hackte een groep Russische hackers en ontdekte toen hoe zij binnendrongen bij onder andere het Witte Huis en het bestuur van de Democratische Partij.

De Amerikaanse geheime diensten zijn natuurlijk heel dankbaar voor die Nederlandse informatie, zegt Zwart. Maar president Trump betwijfelt openlijk of de Russen zich überhaupt wel bemoeid hebben met de verkiezingsstrijd tussen Hillary Clinton en hemzelf. Het is daarom interessant om te zien of Rutte en Trump hierover komen te spreken, zegt Zwart, en zo ja: hoe de dynamiek dan is.