Waarom komen jonge slachtoffers van misbruik achter slot en grendel?
"Dat de rest van de wereld even wordt buitengesloten kan heel prettig zijn. Maar het kan ook iets kapot maken", zegt Jacqueline Kleijer. Ze is hulpverlener bij het Utrechtse project Pretty Woman en begeleidt meisjes tussen de 11 en 23 die slachtoffer zijn van misbruik, bijvoorbeeld door loverboys.
Ook 'haar' meiden belanden nogal eens op een gesloten afdeling van een jeugdzorginstelling. Vandaag constateerde de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen dat misbruikslachtoffers te vaak worden opgesloten.
In 2016 zaten volgens de Nationaal Rapporteur 700 misbruikslachtoffers in een gesloten setting, bijna allemaal meisjes.
Dat gebeurt om de meisjes te beschermen, zegt Kleijer, om structuur in hun leven te brengen, hen te behandelen voor het misbruik dat ze hebben meegemaakt én om te werken aan eventuele andere problemen.
Juist dan kan het fijn zijn om even in een wat kleiner wereldje te leven, zegt de hulpverleenster. Zo begeleidde ze een meisje dat helemaal tot bloei kwam in een gesloten setting. "Ze voelde zich veilig, kreeg de regels die ze thuis niet kreeg. Zij had echt stevige bescherming nodig."
Toch is het eigenlijk heel krom dat de slachtoffers worden opgesloten, terwijl de daders vrij rondlopen, zegt hulpverlener Tom Jordan:
Daders vaak vrij
Soms werkt een gesloten setting juist averechts. "Ik heb bij een van mijn cliënten gezien hoe er een kloof ontstond tussen het meisje en haar moeder. Die kon een jaar lang geen moeder voor haar kind zijn. Daar ontstonden juist onnodige beschadigingen."
Volgens Kleijer kunnen sommige slachtoffers van seksueel misbruik ook best thuis beschermd worden, met hulp van familieleden en de politie. "Ik vind het heftig dat meisjes als een soort dader worden opgesloten, terwijl de jongens die hen hebben misbruikt buiten op straat rondlopen."
Daar is Tom Jordan, hulpverlener bij het Amsterdamse project Pinq, het van harte mee eens. "Het is eigenlijk heel krom dat je slachtoffers opsluit en de daders vaak vrij blijven."
Open groep
Pinq biedt hulp aan misbruikte en zwaar getraumatiseerde meisjes. Een gesloten setting kan essentieel zijn, zegt Jordan: "Deze meiden zitten vaak in een crimineel netwerk, dus het is belangrijk dat ze daar uit gehaald worden."
Maar de deur moet zo snel mogelijk weer open, vindt hij. Pinq heeft zo'n 'open groep', een geheim adres waar de meisjes tijdelijk wonen en intensief worden begeleid. "Een open setting doet veel meer recht aan het feit dat ze slachtoffer zijn", zegt Jordan. "Met een beetje meer vrijheid kun je ook makkelijker een behandeling op maat bieden."
Nu krijgen niet alle meiden gespecialiseerde hulp, merken ze zowel bij Pinq als bij Pretty Woman. En dat is volgens hen het allerbelangrijkste. Kleijer: "Het gebeurt ook dat ze in de gesloten jeugdzorg bij jongens zitten waar je ze juist weg wilt houden." Jordan: "Ik denk dat we veel zouden kunnen voorkomen, als er eerder wordt ingegrepen met betere hulp."