De revolutie van Abiy, de nieuwe premier van Ethiopië
Als een wervelwind trekt de nieuwe premier Abiy Ahmed niet alleen door zijn eigen land Ethiopië, maar ook zijn optreden in de Hoorn van Afrika doet stof opwaaien. Je zou het een revolutie kunnen noemen. Want hij luidt radicale veranderingen in voor het soms archaïsche Ethiopië (ruim 100 miljoen inwoners) en trekt vredesprocessen weer los in een regio die al vele decennia in geweld ondergedompeld is.
Hij is 41 jaar en de jongste leider van het continent. Hij is een Oromo, de eerste keer in de Ethiopische geschiedenis dat een lid van 's lands grootste bevolkingsgroep het land leidt. Abiy Ahmed werd in maart dit jaar door de Ethiopische regeringspartij het EPRDF (Ethiopische Revolutionaire Democratische Volksfront) aangewezen als premier, de hoogste politieke functie van het land. Iedereen dacht toen nog dat hij een gevangene van zijn partij zou zijn en dat er weinig ging veranderen. Maar hij geeft niemand nauwelijks tijd om te ademen, zo voortvarend gaat hij te werk.
Neem zijn opmerking deze week in het parlement over terrorisme. Tot voor kort betekende het woord 'terrorisme' in het officiële vocabulaire 'oppositie', oppositie van politici, van intellectuelen, van kwade jongeren en van kritische journalisten. Allemaal gingen ze dus het gevang in. En wat zegt Abiy nu? "Staat de grondwet toe dat een veroordeelde in donkere kamers mag worden gemarteld? Martelen, mensen in donkere kamers opsluiten, dat is onze manier van terrorisme."
Dialoog
Jarenlang sloot de regering tienduizenden dissidente Ethiopiërs op en Abiy heeft ze bijna allemaal in korte tijd vrijgelaten. Hij ging een dialoog aan met opposanten in het buitenland. Al even ondemocratisch was de economie. De staatssector was dominant en ook daar maakt Abiy een einde aan. In Ethiopia Airlines, Afrika's grootste luchtvaartmaatschappij, krijgt privékapitaal voortaan een plaats, evenals in het nationale telecommunicatiebedrijf.
Dat zijn niet zomaar gestes, nee het markeert het einde van het zogenoemde developmental state model van Ethiopië". Onder dat model dirigeert de staat alle economische activiteit. In cijfers werkte het: al twintig jaar groeit jaarlijks de economie met meer dan tien procent, hoger dan waar ook op het continent. De grote sprong voorwaarts die Ethiopië maakte, werd echter niet geëvenaard door politieke vooruitgang. Ja, er gingen veel meer jonge Ethiopiërs naar school maar als ze gewapend met hun nieuwe kennis hun mond opendeden, verdwenen ze ouderwets achter de tralies. Die contradictie konden de machthebbers voor Abiy aantrad niet oplossen.
Ook de buitenlandse relaties van Ethiopië raakten vastgeroest. Bij het conflict met Egypte over het Nijlwater sinds Ethiopië een grote dam in de Blauwe Nijl bouwt, werd steeds oorlogszuchtiger taal gebruikt. Hoewel Ethiopië vermoedelijk weinig concessies zal doen in deze controverse, reisde Abiy wel direct naar Caïro af, wat tot vermindering van de spanningen leidde.
Kemphanen
Verder nam deze week Abiy een voorname rol op zich bij de vredesonderhandelingen rond Zuid-Sudan door de rivalen president Salva Kiir en rebellenleider Riëk Machar uit te nodigen voor een dinertje in Addis Abeba. En de allergrootste doorbraak vond deze week plaats in de relatie met Ethiopisch aartsvijand Eritrea. Issayas Aferworki, de president van het staatje aan de Rode Zee, ging in op een uitnodiging van Abiy om hun grensconflict te beslechten. Het Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag had al in 2000 Eritrea gelijk gegeven, maar Ethiopië weigerde de bezette grensstad Badme terug te geven. Daartoe is Abiy nu wel bereid.
Natuurlijk vecht de oude garde in Ethiopië terug en moeten alle juiste gebaren van de premier gevolgd worden door de juiste besluiten. Dit is pas het begin. Houd uw adem in wat er de komende tijd te gebeuren staat in Ethiopië.
