Meer deelnemende gemeenten, meerdere betrokken telers en geen grenzen aan de sterkte van de wiet. Volgens de commissie-Knottnerus moet het kabinet het experiment met legale wiet groter aanpakken dan nu het idee is. Dat is een voorwaarde om het wietexperiment te laten slagen, aldus de commissie.
"Dit experiment heeft een goede kans van slagen, maar dan moet het wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Bij de teelt, de distributie en de verkoop. Maar ook bij preventie en toezicht", zegt voorzitter André Knottnerus.
Wiet wordt nu legaal verkocht in coffeeshops, maar de teelt ervan is illegaal. We leggen het uit in deze video:
De commissie heeft de afgelopen maanden het geplande wietexperiment onder de loep genomen en brengt vandaag een advies uit. Daarin staat onder meer dat het experiment in "aanzienlijk meer" gemeenten zou moeten plaatsvinden dan de zes tot tien die het kabinet nu heeft vastgesteld. Volgens de commissie is het voor de waarde van het experiment van belang dat er grote en kleine gemeenten verspreid over het land meedoen aan de proef.
Niet afbouwen na vier jaar
Het wietexperiment gaat vier jaar duren. In die periode mag er in bepaalde gemeenten cannabis worden geproduceerd en ook worden geleverd aan coffeeshops. Het kabinet wil dat er daarna een 'afbouwfase' komt, waarin de situatie wordt hersteld zoals die bestond voor de proef. De commissie vindt dat bij een gunstig resultaat "onlogisch en riskant".
"Als het experiment een succes wordt, adviseren wij om het niet weer af te bouwen. Dat kan de motivatie om mee te doen aan het experiment bij voorbaat ondermijnen", zegt Knottnerus. Ook zijn er ethische bezwaren. "Deelnemende coffeeshophouders moeten dan weer terug naar de illegale verkoop."
Het reguleren van de teelt moet ervoor zorgen dat het illegale circuit uiteindelijk verdwijnt. Daarom lijkt het de commissie niet verstandig om eisen te stellen aan de hoogte van de werkzame stoffen in cannabis. Dat zou ertoe kunnen leiden dat consumenten die bijvoorbeeld sterke wiet gebruiken zich toch weer wenden tot de zwarte markt.
Het advies gaat in tegen eerdere uitspraken van het kabinet. Een paar maanden geleden zei minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid dat het in het experiment zou gaan om "een zeer lichte vorm van wiet".
De commissie pleit ook voor een groter aanbod aan wiet- en hasjvarianten die de coffeeshops tijdens het experiment kunnen aanbieden. De commissie denkt dat vijftien wietvarianten en tien hasjvarianten voldoende zijn om een goede eerste start te kunnen maken met de 'gesloten keten' die het kabinet voor ogen heeft.
De overheid schakelde 'wietpionier' John Meijers in bij het voorbereiden van het experiment met legale wietteelt. Hij hoopt dat hij straks als teler het experiment tot een succes mag maken. Kijk voor zijn verhaal onderstaande video:
Selectie van gemeenten
Waar het kabinet in het regeerakkoord spreekt over een uniforme proef, vindt de adviescommissie dat lokale verschillen mogelijk moeten zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om verkooppunten. Volgens de commissie zou het experiment daar meer ruimte voor moeten bieden.
Verschillende gemeenten hebben al laten weten dat ze willen meedoen aan het wietexperiment. Welke er daadwerkelijk mogen meedoen, wordt pas later dit jaar bekend. De commissie-Knottnerus brengt dit najaar nog een advies uit over de selectie van de gemeenten.
Hoeveel telers er bij het experiment betrokken worden, is nog niet duidelijk. De commissie pleit ervoor om vijf tot tien telers in te schakelen. Bij veel meer kunnen toezicht en handhaving een lastig punt worden, bij minder is er te weinig concurrentie en kan er een monopoliepositie ontstaan.
