Jihadisten richten zich meer op prediken en sociale activiteiten, dreiging blijft
De dreiging die van de terroristische organisatie IS uitgaat, is aan het veranderen doordat het kalifaat in Syrië en Irak nagenoeg verdwenen is. Ook de jihadistische beweging in Nederland maakt een overgang door, nu uitreizen naar die landen niet meer mogelijk is.
Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het vandaag gepubliceerde Dreigingbeeld Terrorisme. Het dreigingsniveau voor terroristische aanslagen blijft niettemin op niveau 4 staan. Dat betekent dat er een reële dreiging is op een aanslag, maar dat er geen concrete voorbereidingen zijn gevonden.
Er zijn in 2017 in Europa meer aanslagen geweest dan het jaar daarvoor, maar sinds oktober was het rustig, constateert de NCTV. Tijdens het opstellen van het dreigingsbeeld was de gijzeling in een supermarkt in Zuid-Frankrijk van vrijdag nog niet geweest.
Terroristische aanslagen 2016 en 2017
| Data | Plaats en aanslag | Aantal slachtoffers |
| 22-3-2016 | Brussel - Zaventem en metro | 32 |
| 28-6-2016 | Istanbul - luchthaven | 44 |
| 14-7-2016 | Nice - Promenade des Anglais | 85 |
| 19-12-2016 | Berlijn - kerstmarkt | 12 |
| 1-1-2017 | Istanbul - nachtclub | 39 |
| 22-3-2017 | Londen - Westminster | 4 |
| 3-4-2017 | Sint Petersburg - metro | 14 |
| 7-4-2017 | Stockholm - winkelstraat | 4 |
| 22-5-2017 | Manchester - Concert Ariana Grande | 22 |
| 3-6-2017 | Londen - London Bridge | 7 |
| 17-8-2017 | Barcelona - Ramblas | 15 |
De trend van afnemende terroristische activiteit wordt mede veroorzaakt doordat IS geen gebied meer beheerst dat grenst aan Turkije. Daardoor is het uitsturen van terroristen naar Europa moeilijker geworden. Toch is er nog steeds dreiging, gelet op de aanhoudingen die de afgelopen maanden in West-Europa nog zijn gedaan op verdenking van het voorbereiden van aanslagen.
Prediken en propaganda
De jihadistische beweging in Nederland - de NCTV houdt het op enkele honderden mensen - richt zich meer en meer op prediking en sociale activiteiten, net als voor 2012. Hierdoor wordt het netwerk versterkt en het gedachtegoed verder verspreid. "Zorgelijk is dat jihadisten online invloed trachten uit te oefenen op educatieve initiatieven die bereik hebben in bredere online salafistische kringen."
Vandaag werd bekend dat een radicale imam met een gebiedsverbod in Den Haag, via Facebook van leer is getrokken tegen de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb. Die wordt in een video aangevallen.
De NCTV merkt op dat in Nederland nog steeds propaganda verspreid wordt in gesloten online kringen, zowel officiële IS-propaganda als materiaal dat door sympathisanten is gemaakt. De afgelopen maanden was ook een Nederlandstalige groep actief op Telegram, waarin tips voor het plegen van aanslagen werden gewisseld. IS doet volgens de NCTV ook vaker een beroep op familie en vrienden van uitreizigers die in Syrië of Irak verblijven.
Uitreizigers
Sinds juni vorig jaar is voor zover bekend niemand meer vertrokken naar Syrië of Irak. In totaal zijn er circa 300 uitreizigers geweest. Daarvan zijn er nog 160 in de regio. Zestig zijn er dood, vijftig teruggekeerd. Daarnaast is er een groep van circa 30 personen die niet meer in het strijdgebied zijn, maar ook niet zijn teruggekeerd. Zij zitten in vluchtelingenkampen of worden gevangengehouden door andere groepen. Daarnaast zijn er zeker 145 kinderen met een Nederlandse link, de helft jonger dan vier jaar.
Extreemrechts
Dreiging vanuit extreemrechtse hoek is in Nederland relatief beperkt, zo schrijft de NCTV, die wel wijst op de groeiende aanhang van de racistische groepering Erkenbrand. "Bij diverse aanhangers van Erkenbrand leven ideeën van een op handen zijnde rassenoorlog. Hoewel de nadruk bij de organisatie ligt op het houden van radicale lezingen, kan verdere radicalisering plaatsvinden". Met Erkenbrand is het antisemitisme in extreemrechtse kringen terug, aldus de NCTV.