Oud-premier Silvio Berlusconi is weer terug op het politieke toneel van Italië. Met een strakgetrokken voorhoofd, een nieuwe haardos en een stralend spierwitte lach. Berlusconi is 81 jaar en niemand kan om hem heen, zo blijkt opnieuw.
Voor Berlusconi zelf is het vanzelfsprekend. "Van de Bunga Bunga tot de (de aanklacht over seks met) minderjarigen. Iedereen realiseert zich nu dat dat onzin was. De Italianen hebben altijd vertrouwen in mij gehouden. Vandaag sta ik als politiek leider opnieuw aan kop terwijl ikzelf niet eens verkiesbaar ben!"
Het premierschap krijgt Berlusconi deze keer niet in handen, met zijn strafblad wegens fraude is dat niet toegestaan. Toch speelt hij de hoofdrol: hij wist een coalitie te vormen met rechts-nationalistische partijen en daardoor kan zijn partij Forza Italia zeer waarschijnlijk regeren.
Een leider vanaf de zijlijn
"Hij gelooft dat er geen enkele andere leider is die Italië beter kan leiden dan hijzelf", zegt Gianfranco Pasquino, professor politieke wetenschappen aan de universiteit van Bologna over de comeback van Berlusconi. "En tot op zekere hoogte klopt het: hij houdt van politiek, van campagnevoeren en hij kent alle trucs en dossiers. Hij weet zichzelf goed te verkopen en hij houdt ervan om het middelpunt te zijn."
Fysiek is Berlusconi nauwelijks aanwezig deze campagne. Maar zijn naam is overal zichtbaar. Veelbelovende kandidaten leggen zich daar makkelijk bij neer. Zo ook de 34-jarige Benedetta Cosmi, kandidaat voor Forza Italia. "Hij is een leider die vanaf de zijlijn de partij stuurt. Hij is meer een gids. En dat is misschien nog wel belangrijker, want het geeft Forza Italia een enorme kracht."
Hij gelooft dat er geen enkele andere leider is die Italië beter kan leiden dan hijzelf.
Berlusconi bepaalt wel de inzet van de campagne: belastingverlaging en hogere pensioenen, maar ook een harde aanpak van het migrantenprobleem. Eerder riep hij op om 600.000 illegale migranten uit te zetten, het zou een tikkende sociale tijdbom zijn voor Italië.
"Hij heeft een grote kans om te winnen", meent professor Pasquino. "De rechtse coalitie is de enige coalitie die in de buurt komt van een meerderheid. En dan zal Berlusconi bepalen wat voor regering er gevormd zal worden."
Italianen eerst!
De grootste coalitiepartner van Berlusconi is Lega, het voormalige Lega Nord. Een eurosceptische en anti-migratiepartij en in het Europees Parlement een zusterpartij van de Nederlandse PVV. Omdat de partij nu campagne voert in heel Italië hebben ze het woord Nord laten vallen. Vooral in linkse en meer zuidelijke regio's waar problemen met migranten zijn, probeert Lega kiezers te winnen.
Zoals in de plaats Centa waar Lega-leider Matteo Salvini zijn opwachting maakt. "Ze kiezen me om de belangen van de Italiaanse burgers te verdedigen. Als de Europese regels de Italianen helpen dan voer ik ze uit. Maar als ze mijn volk uithongeren dan heb ik de plicht om naar Brussel te gaan en te zeggen: Italianen eerst!" De woorden van Salvini kunnen rekenen op applaus van het publiek.
Het land in veiligheid brengen
Lega speelt in op het grote wantrouwen dat veel Italianen hebben tegenover de Europese Unie. Ze zijn boos over de strenge begrotingsregels, maar voelen zich ook in de steek gelaten als het gaat om de opvang van migranten. Anders dan Berlusconi, gaat Salvini fel tekeer tegen de EU.
Hij is ervan overtuigd dat hij de boel kan opschudden en flirt met het idee om de EU en de euro te verlaten. "Ik ga ervan uit dat Italië de regels van de EU gaat veranderen. Als ze op alles nee blijven zeggen en de Italiaanse economie daaronder lijdt zoals ook de afgelopen jaren is gebeurd, dan breng ik het land in veiligheid."
Vanuit Brussel worden de Italiaanse verkiezingen nauwlettend in de gaten gehouden. Volgens professor Pasquino is dat niet onterecht. "De EU zou zich zorgen moeten maken, want de rechtse coalitie is minder enthousiast over de EU. Die is minder ondersteunend en meer kritisch op de Europese commissie dan de linkse partijen."
En links is voor Italië geen optie, aldus Berlusconi. "De democratische partij (van oud-premier Matteo Renzi) heeft armoede, werkloosheid, belastingen en de staatsschuld laten stijgen. Het enige plan is plan B, het Berlusconi plan: Forza Italia gaat met de rechtse coalitie de verkiezingen winnen."
