Spotify-zwendel: Bulgaar verdient miljoen met nep-afspeellijsten

Een Bulgaarse oplichter heeft met behulp van ruim duizend nepaccounts, afspeellijsten vol onbekende artiesten en een paar handige computerprogrammaatjes tonnen verdiend aan Spotify. Met de zwendel haalde deze persoon of groep mogelijk meer dan een miljoen dollar binnen, meldt de website Music Business Worldwide (MBW).

Bronnen uit de muziekindustrie zeggen tegen MBW dat de zaak afgelopen zomer aan het licht kwam. Toen ontdekte een medewerker van een groot muzieklabel twee verdachte afspeellijsten: Soulful Music en Music From The Heart. Beide lijsten stonden vol met muziek van onbekende artiesten als Garry Cribb, D. Silverstone en Markus Bravo.

Ondanks die schijnbaar nietszeggende nummers, stonden de afspeellijsten week na week tussen de populairste lijsten op Spotify. Soulful Music stond wereldwijd en in de Verenigde Staten op een gegeven moment zelfs hoger genoteerd dan veel afspeellijsten van grote muzieklabels.

Op het eerste gezicht leken Soulful Music en Music From The Heart gewoon lijsten vol onontdekte nummers, maar uit onderzoek kwam iets anders naar voren. Er stonden opvallend veel liedjes in de lijsten - zo'n 467 - en veel muziek bleek afkomstig uit Bulgarije. Vrijwel geen enkel nummer was langer dan een minuut. En nog vreemder: de afspeellijsten hadden relatief weinig vaste luisteraars.

Continu herhalen

Uit gegevens van Spotify bleek dat maandelijks ongeveer 1200 mensen naar de lijsten luisterden, terwijl andere populaire afspeellijsten soms miljoenen volgers hebben. In theorie zou het kunnen dat deze 1200 luisteraars extreem toegewijd waren en de lijst Soulful Music continu beluisterden, waardoor die zo'n hoge notering kreeg. Maar waarschijnlijker is dat de Bulgaarse oplichter nepaccounts beheerde en de muziek via zogeheten bots onophoudelijk afspeelde.

Ook de lengte van de nummers wijst daarop. Spotify registreert alleen de keren dat nummers langer dan 30 seconden zijn beluisterd. Handig dus dat de meeste liedjes in de lijst Soulful Music net iets boven de 30 tellen waren.

Spotify betaalt zo'n 0.004 dollarcent voor iedere keer dat een nummer is afgespeeld. Dat geld gaat naar degene die de muziekrechten beheert. Het lijkt weinig. Maar uit berekeningen blijkt dat de bots alle nummers miljoenen keren konden afspelen. De oplichter verdiende zo tonnen per maand aan één afspeellijst.

Daar komt bij dat het vermoedelijk een paar maanden heeft geduurd voordat de zwendel werd opgemerkt en de Bulgaar twee lijsten tegelijkertijd beheerde. Zo zou de zwendel hem in totaal meer dan een miljoen dollar hebben opgeleverd.

Makkelijk te manipuleren

En waarschijnlijk heeft de oplichter daarbij niet één wet overtreden. Al heeft Spotify wel nagenoeg al zijn muziek verwijderd. De streamingdienst ziet het beheren van nep-accounts als fraude. Het bedrijf heeft naar eigen zeggen "verschillende fraude-detectiemaatregelen die continu worden verbeterd".

Toch glipt er nog weleens wel wat door het net. Het streamingmodel van Spotify is makkelijk te manipuleren, schreef ook NOS op 3 in november vorig jaar. Niet alleen met streamingbots, maar ook door artiesten die hun fans oproepen hun nummers zo vaak mogelijk af te spelen. Het is de reden dat artiesten als Prince, The Black Keys en Adele zich in het verleden kritiek hadden op de groeiende populariteit van streamingdiensten.

Want de honderdduizenden dollars die deze Bulgaar verdiende, zijn dus niet beland bij echte artiesten.