Poolse senaat neemt omstreden Holocaust-wet aan

De senaat in Polen is akkoord gegaan met de wet die het illegaal maakt om Polen te beschuldigen van medeplichtigheid bij de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Ook wordt het verboden om de nazi-concentratiekampen in het land Pools te noemen. Er komt een maximum gevangenisstraf op van drie jaar.

Internationaal is er kritiek gekomen op de wet. Het Israëlische kabinet drong er bij de Poolse regering op aan om de wet te herzien. De wet zou het onmogelijk maken om te spreken over Polen die wel medeplichtig waren aan de misdaden.

Premier Netanyahu liet afgelopen weekend weten dat het document volgens hem iedere grondslag mist. "Ik ben er ten zeerste op tegen. Men kan de geschiedenis niet veranderen en de Holocaust ontkennen", zei hij.

'Beperking vrijheid van meningsuiting'

Ook het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken vroeg Polen om de wet te heroverwegen. De VS vreest dat de vrije meningsuiting erdoor wordt belemmerd. De Poolse regering zegt dat dit niet de bedoeling is, maar dat de naam van Polen in het buitenland er juist door wordt beschermd.

Polen werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog ingenomen door de nazi's. Tijdens de oorlog kwamen miljoenen Polen om het leven, onder wie drie miljoen Poolse Joden. In het land stichtten en beheerden de Duitsers tientallen concentratiekampen, waaronder de vernietigingskampen Sobibór en Auschwitz-Birkenau. Polen heeft zich altijd sterk verzet tegen het gebruik van de beschrijving "Poolse dodenkampen", omdat dit betrokkenheid van de Polen impliceerde.

Jodenvervolging door Polen

Het Poolse aandeel in de Jodenvervolging wordt onder meer beschreven in het boek Buren door de in Polen geboren historicus Jan Gross. In detail vertelde hij hoe de niet-Joodse dorpelingen in Jedwabne 1600 Joodse inwoners ombrachten in 1941. "Daar kwam geen Duitser aan te pas", zegt historicus Stefan van der Poel. Volgens de universitair docent moderne joodse geschiedenis zijn er meer van zulke voorbeelden.

Van der Poel legt uit dat de Poolse identiteit onder druk staat door dit soort voorbeelden, die pas na de val van het communisme bespreekbaar werden. "Ze willen trots zijn op het verleden. Maar door nieuw onderzoek verandert in het Westen het perspectief dat Polen niet alleen meer wordt gezien als slachtoffer van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook als dader."

Vrijdag nam het Poolse lagerhuis (de Sejm) de nieuwe wet aan. Nu ook de senaat akkoord is, lijkt invoering zo goed als zeker, maar de Poolse president moet nog wel zijn handtekening zetten. Eerder zei president Duda al dat hij niet van plan was om de wet terug te trekken en dat zijn land het recht heeft om "de waarheid uit de geschiedenis te verdedigen".