De Tweede Kamer debatteert morgen over de politieke beïnvloeding van wetenschappelijke onderzoeken. Nieuwsuur onthulde in december dat bij het wetenschappelijk bureau van het ministerie van Justitie onderzoeken naar drugsbeleid politiek werden bijgestuurd. Maar ook bij andere ministeries blijkt het probleem in een bepaalde mate te spelen.
Zo kreeg de Tweede Kamer in 2014 een rapport van het Trimbos-instituut onder ogen waarin (zonder dat de Kamer dat wist) wijzigingen waren aangebracht op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het betrof een onderzoek naar leeftijdsverificatiesystemen voor de verkoop van tabak.
"Het rapport zal eenduidig moeten zijn, om de discussie zoveel mogelijk te vermijden. We denken dat er daarom nog een slag gemaakt moet worden voordat het rapport goed te begrijpen is, naar de Kamer kan worden gestuurd", schrijven ambtenaren van VWS in een mail naar het Trimbos.
Die mail bleef, net als het conceptrapport, tot op de dag van vandaag geheim. Het radioprogramma Argos deed in 2015 een WOB-verzoek, maar kreeg alleen een bijna volledig zwartgelakte versie van de mail. Het conceptrapport van het Trimbos-instituut weigerde het ministerie aan Argos te geven.
De wijzigingen die het Trimbos op verzoek van het ministerie had doorgevoerd, gingen over de hoofdconclusie. In het conceptrapport luidde die dat een specifiek systeem om leeftijd te controleren zeer betrouwbaar was. In het eindrapport was de hoofdconclusie opeens veranderd: er was meer onderzoek nodig, omdat er nog niets zinnigs te zeggen was over de effectiviteit van de verschillende systemen.
Waarom is die hele pagina zwartgemaakt? Wat viel er te verbergen?
Kamerlid Joël Voordewind (ChristenUnie) zet zich al jaren in voor het verbeteren van de leeftijdcontroles, zodat de verkoop van tabak en alcohol aan jongeren beperkt wordt. Hij verbaast zich erover dat de conclusies in het conceptrapport anders zijn dan die in het eindrapport dat de Kamer te lezen kreeg.
"In de conceptversie, die ik nu via Nieuwsuur heb ingezien, staat wel degelijk de conclusie dat een systeem een heel goede score had, namelijk 96 procent." Uit de geheime mail die in 2014 is gestuurd aan het Trimbos, maakt hij op dat er "richting is gegeven door de ambtenaren van het ministerie naar het Trimbos om conclusies aan te passen".
Hij vindt die gang van zaken zorgelijk. "Als een onafhankelijk instituut als het Trimbos conclusies trekt, dan moet dat ongefilterd naar de Kamerleden zodat wij zelf conclusies kunnen trekken. Dit maakt het heel ondoorzichtig voor de Kamer of ze echt neutraal zijn of dat ze worden aangestuurd vanuit het ministerie."
Hij verbaast zich ook over het feit dat radioprogramma Argos een zwartgemaakte mail kreeg. "Waarom is die hele pagina zwartgemaakt? Wat viel er te verbergen?" Hij hoopt daarover duidelijke antwoorden te krijgen van het ministerie van VWS.
