Oordeel zelf, lijkt dit nummer te veel op Creep van Radiohead?

Popzangeres Lana Del Rey zegt dat ze door Radiohead is aangeklaagd vanwege plagiaat. Een nummer van haar zou te veel lijken op de hit Creep - waarvoor de Britse band opvallend genoeg zelf in het verleden is veroordeeld wegens auteursrechtinbreuk.

De Amerikaanse zangeres bevestigt op Twitter dat er een rechtszaak komt over haar nummer Get Free (2017). Het zou te veel lijken op het doorbraaknummer Creep (1992) van Radiohead. "Hoewel mijn nummer er niet op geïnspireerd was, denkt Radiohead van wel", schrijft ze. "Ik bood ze 40 procent van de royalty's, maar ze accepteren alleen 100 procent."

De Britse band heeft nog niet gereageerd op de verklaring van Lana Del Rey. Muziekadvocaat Rob van Dongen kan het goed begrijpen als er inderdaad een rechtszaak loopt. "Als ik zo luister, vind ik de nummers behoorlijk op elkaar lijken", zegt hij aan de telefoon. "Niet alleen qua sfeer, maar ook qua compositie."

Het is volgens de advocaat veelzeggend dat Elizabeth Grant, de echte naam van Lana Del Rey, de band een deel van de royalty's heeft aangeboden. Dat wijst erop dat ze zich bewust is van de sterke overeenkomsten.

Luister hieronder en oordeel zelf.

Desondanks heeft de popzangeres een grote troef achter de hand, zegt Van Dongen. De doorbraakhit Creep van Radiohead leek, volgens de rechter, namelijk te veel op The Air That I Breathe van The Hollies. Radiohead verloor daar een rechtszaak over en deelt de inkomsten van het nummer nu met de schrijvers van het nummer uit 1974.

"Je kunt dus zeggen dat Creep niet het origineel is", zegt de Nederlandse advocaat. "Waardoor de claim in feite zwak staat, omdat in dat geval Radiohead geen eigen auteursrecht op Creep heeft." Uiteindelijk zal de rechter de doorslag moeten geven.

Wanneer is het 'jatten'?

Dezelfde noten of drumschema's spelen, betekent niet automatisch dat er sprake is van inbreuk op auteursrecht. Bepaalde akkoordschema's liggen nu eenmaal goed in het gehoor. Ze worden daarom eindeloos hergebruikt in popmuziek. "Dergelijke schema's zijn stijlvormen en zoiets valt niet te monopoliseren met auteursrecht", zegt Van Dongen. Bekend is bijvoorbeeld de video 4 Chords van The Axis of Awesome waarin drie muzikanten tientallen hits van de afgelopen jaren aan elkaar rijgen.

Het wordt anders zodra bijvoorbeeld melodie, tempo en de sfeer sterk overeenkomen met een bestaand nummer. Het maakt dan niet uit of je je verdedigt met de stelling dat het bestaande nummer niet de inspiratiebron is, zoals zangeres Grant claimt. "Ook een nummer onbewust overnemen kan een inbreuk zijn."

Van het vermeende stelen van de Frozen-melodie door Disney tot een conflict tussen Ed Sheeran en TLC over Shape of You: het afgelopen jaar zijn er talloze rechtszaken geweest over het al dan niet kopiëren van muziek. Van Dongen merkt dat ook op kleinere schaal. "Vanwege alle informatie op het internet zie je veel sneller zaken over lokale inbreuken."

Vrijwel alle muziek wordt online gedeeld, al dan niet via sociale media. Er zijn zelfs speciale sites die zich richten op mogelijk plagiaat door artiesten. Tel daarbij op dat het een populair onderwerp is in de media. "Het wordt zo opgerakeld dat er veel sneller sprake van een conflict", zegt de advocaat.

Tot een rechtszaak komt het in de meeste gevallen niet volgens Van Dongen. "Daar moet je diepe zakken voor hebben." Een juridisch traject rondom auteursrecht kan een lange tijd in beslag nemen. Dat willen beide partijen het liefst voorkomen.