'Perverse' Turkse lhbt'ers 'een gevaar voor de gezondheid'
Deze uitingen kunnen een gevaar vormen voor de openbare veiligheid, de publieke gezondheid en moraliteit.
Deze zin gaat niet over een gevaarlijk virus of een terreurgroep. Het zijn de woorden van het stadsbestuur van de Turkse hoofdstad Ankara over homoseksualiteit.
De stad verbood eind november plotseling en per direct alle theaterstukken, lezingen, films en tentoonstellingen waarin homo-, bi-, of transseksualiteit een thema is. De lhbt-scene in Turkije verkeert sindsdien in lichte shock.
'Perverse levensstijl'
Zelfs de meest activistische belangenclubs, die zich nooit laten afschrikken, hielden zich een tijdje stil. Zij voelen wel dat de sfeer in het land verandert, maar een algeheel verbod zag niemand aankomen. Homoseksualiteit is al meer dan een eeuw legaal in Turkije.
De uitgesproken anti-homo organisatie Alperen Ocaklari vindt de maatregel niet voldoende. "Dit is een mooi begin, maar we verwachten meer van de overheid", klinkt het. De teksten van deze ultra-nationalisten over de 'perverse' levensstijl van homo's, worden overgenomen door bestuurders in Turkije. Ook in metropool Istanbul dreigt nu een verbod.
Een comedy-show over bikkelharde problemen
Getergd, bij vlagen vrolijk, bij vlagen vol drama, beent Seyhan Arman over het podium. Ze is in de huid gekropen van de jonge vrouw Serpil, die als jongen werd geboren maar een meisje wilde zijn. De comedy-show gaat over alle hilarische, trieste en soms bikkelharde problemen die Serpil tegenkomt op de weg naar haar ware identiteit.
"Het verhaal van een transseksueel in Turkije gaat vooral over sociale druk", zegt Seyhan voorafgaand aan de show in de kleedkamer. Terwijl ze een volle pruik over haar hoofd trekt, beantwoordt ze kalm vragen over dit nieuwe probleem: een verbod op homo-, bi- en transseksuele uitingen in de stad. "Wat kunnen we doen? De plek waar we ons beklag doen is de rechtbank van dezelfde staat die dit verbod heeft bedacht."
We zijn in een theater net buiten de grenzen van het stadsdeel Beyoglu, in Istanbul. Na de hoofdstad Ankara is ook in Beyoglu een algemeen verbod afgekondigd. Maar de show van Seyhan kan vooralsnog doorgaan. Toch is de zaal halfleeg.
"Om niet tegen zo'n verbod aan te lopen, hebben we dit evenement van Facebook gehaald en afgelast", vertelt organisator Kivilcim Arat. "Degenen die er vanavond zijn, kennen we persoonlijk. Het zijn onze vrienden."
"Onze ruimte wordt steeds verder verkleind", zegt een van die vrienden na afloop in de foyer van het theater. "Een theatershow is een plek waar mensen zich kunnen uiten. Dus als ze dit verbieden, wat kunnen lhbt'ers dan nog doen? Waar kunnen ze heen? Hoe zijn ze dan nog zichtbaar?"
Aanval op geloof en waarden
Afgelopen juni werd de Istanbul Pride verboden. Dat bleek een voorbode. In de week voor de Pride, bedreigde de religieus-nationalistische groep Alperen Ocaklari de mars. De gemeente Istanbul besloot vervolgens niet de Pride te beschermen tegen een mogelijke knokploeg van Alperen Ocaklari, maar het jaarlijkse homo-evenement te verbieden. Vanwege de veiligheid, zei de gemeente.
Ook het verbod dat nu geldt in Ankara is officieel een veiligheidsmaatregel. De woorden van Alperen Ocaklari klinken erin door. Lhbt-uitingen kunnen een bedreiging vormen voor de openbare veiligheid, rechten en vrijheden van anderen, publieke gezondheid en moraliteit, staat in de verklaring van de gemeente.
Op het kantoor van Alperen Ocaklari in de Istanbulse wijk Üsküdar zijn ze dan ook niet ontevreden. Dit is een positieve stap voor ons, zegt voorzitter Kürsat Mican. Hij zit achter een zwaar massief houten bureau, met achter zich de Turkse vlag en in hetzelfde rood die van de eigen club.
"We zijn misschien niet met veel, maar we hebben veel invloed in Turkije", zegt Mican. En dat klopt. De regering laat de oren, onder het mom van de veiligheid, steeds meer hangen naar dit ultra-nationalistische geluid. "Er zal ook een verbod komen in heel Istanbul. Dat heb ik inmiddels doorgekregen, zegt Mican. Ze zeggen ons: wees gerust, het wordt verboden."
Mican spreekt over de homobeweging als een 'structuur' die bewust probeert de 'moraliteit in de samenleving te bederven'. "Dit is een aanval op ons geloof en onze waarden", legt hij uit. "Onze natie is een tolerante samenleving. Maar dat houdt op waar je waarden worden aangevallen. Onze vrienden zijn loyaal aan hun geloof en waarden, en doen op dat punt geen concessies."
Meer verenigd en dus strijdbaarder
Tegen het slot van haar show, gieren er blauw-rode zwaailichten over het podium van Seyhan Arman. Haar karakter Serpil staat op een tippelzone te ruziën met de politie. "Nu kom je me arresteren, maar morgen ben je weer mijn klant", snauwt Serpil. De toon van de show is soms fel, maar wordt nooit echt politiek.
Volgens Seyhan wordt de overheid harder tegen de lhbt-gemeenschap, omdat de groep zich steeds beter weet te organiseren. "Vergeleken met vroeger zijn we meer verenigd, dat maakt ons strijdbaarder", zegt ze. "We staan nu dus ook op tegen de maatregelen die tegen ons genomen worden."
De boodschap van de overheid aan homo-, bi-, en transseksuelen in Turkije is: als jullie verdwijnen, dan is dat beter voor jullie veiligheid. Toch, zegt Seyhan, is dit niet het einde: "We maken een lastige tijd door. Maar ook als je me opsluit, blijf ik wie ik ben. Dat kan ik niet veranderen."
