Zweedse schutter voor Duits gerecht wegens onopgeloste moord

De rechts-extremistische Zweed die begin jaren 90 elf mensen met een migrantenachtergrond neerschoot en daarbij een van hen doodde, staat vandaag in Duitsland terecht voor een onopgeloste moord op een Auschwitz-overlevende in Frankfurt 25 jaar geleden.

John Ausonius (64) zit in Zweden een levenslange straf uit voor een serie aanslagen in Stockholm en Upsala en voor verschillende bankovervallen. Ausonius werd bekend onder de naam 'Lasermannen' omdat hij zijn eerste aanslagen pleegde met een geweer dat was uitgerust met een laservizier. Hij stapte later over op een revolver.

"Ik wilde migranten laten weten dat ze niet welkom zijn", zegt Ausionus, zelf zoon van een Zwitserse vader en Duitse moeder, later over zijn daden.

Onfortuinlijke ontmoeting

Op de vlucht voor de Zweedse politie kruiste Ausonius in 1992 het pad van Blanka Zmigrod. De toen 68-jarige Joodse vrouw had vier concentratiekampen overleefd, waaronder Auschwitz, en werkte als garderobemedewerker van een restaurant in Frankfurt waar Ausonius langskwam.

Ausonius verdacht Zmigrod van diefstal van zijn laptop en keerde twee weken later terug naar het restaurant. "We zien elkaar nog", zou hij hebben geroepen tijdens een woordenwisseling. Diezelfde nacht werd Zmigrod van dichtbij door haar hoofd geschoten met hetzelfde type wapen en munitie dat Ausonius altijd gebruikte.

Ausionius, die de moord ontkent, zou vooraf niet hebben geweten dat Zmigrod Joods was. Toen hij alsnog werd geconfronteerd met haar achtergrond tijdens een politieverhoor in Zweden, reageerde hij verheugd en met een glimlach, schrijft The Guardian op gezag van een betrokken rechercheur in een Zweedse documentaire.

Trendsetter

In Duitsland en Scandinavië wordt Ausonius gezien als een grimmig soort trendsetter. De Duitse justitie vermoedt dat hij de Duitse neonazigroepering NSU inspireerde tot het plegen van tien moorden op met name Turkse winkeleigenaren tussen 2000 en 2007, ook wel bekend als de Dönermoorden. Net als Ausonius schoten NSU-leden hun slachtoffers van dichtbij neer, en pleegden zij bankovervallen.

Ook voor de Noorse terrorist Anders Breivik zou Ausonius een voorbeeld zijn geweest. In een rechtbankverklaring heeft Breivik naar de 'laserman' verwezen als inspiratiebron. Onduidelijk is of Breivik het had over Ausonius of een Zweedse copycat van Ausonius, Peter Mangs.

Komende maand moet Ausonius zeven keer voor de Duitse rechtbank verschijnen. Daarna wordt hij weer overgeplaatst naar Zweden. De laatste jaren heeft Ausonius diverse verzoeken ingediend voor vervroegde vrijlating. Een veroordeling in Duitsland verkleint de kans daarop zeer waarschijnlijk.