Whisky, bloemen en vliegreizen - brexit werkt door in duizenden wetten
De scheiding is rond. De EU en het Verenigd Koninkrijk gaan uit elkaar, maar nu komt de moeilijkste fase. Hoe gaan we met elkaar om? Op welke manier gaan we handel voeren, komen er importtarieven, houden de Britten toegang tot de grote Europese interne markt?
De tweede fase wordt politiek minder interessant, omdat vandaag op hoofdlijnen een akkoord is bereikt, maar voor het bedrijfsleven en de Nederlandse economie hangt er erg veel van af.
Het gaat om te beginnen om duizenden wetten die moeten worden herschreven, zowel in Groot-Brittannië als in de Europese Unie. Dat is monnikenwerk. Soms moeten wetten helemaal worden veranderd. Een enkele keer kan volstaan worden met het doorhalen van het woord Verenigd Koninkrijk.
Bloemen
Neem bijvoorbeeld de export van bloemen. De vraag is of er extra regels komen om toe te zien op de kwaliteit. De EU heeft overal dezelfde sanitaire regels voor planten, maar als onafhankelijk land mag het Verenigd Koninkrijk straks nieuwe regels instellen. Misschien komen er grenscontroles. Dat kunnen slimme, snelle operaties worden of ouderwets eindeloos papieren invullen.
Een ander voorbeeld is de visserij. Nederlandse vissers mogen in principe ook Britse vis vangen, ze moeten zich alleen aan de afgesproken regels houden. Hoe gaat dat in de toekomst? Mogen de boten uit Urk of Katwijk niet meer in de buurt van de Britse wateren komen? Komt er Britse vis op de Europese markt en hoe zit het met Nederlandse vis die nu nog op de Britse borden belandt? Ook daar moet de komende tijd afspraken over worden gemaakt.
De auto-industrie zal ook de gevolgen van de brexit ervaren. De tijd dat een auto in één fabriek werd gebouwd, ligt ver achter ons. Er zijn bedrijven die zich hebben gespecialiseerd in onderdelen. Stoelenbouwers, verlichting, de navigatie, maar ook specifieke onderdelen voor de motor. Die onderdelen gaan nu kriskras door de Europese Unie zonder dat er import- of exportheffingen over moet worden betaald. Ook daar moeten afspraken over worden gemaakt.
Whisky
Hoe eerder die afspraken er zijn, hoe beter het is, zegt met name de industrie. Werkgevers in Europa en Groot-Brittannië hebben al laten weten dat ze het liefst volgend voorjaar duidelijkheid hebben over hoe het nu verder gaat. Investeringen met name aan de Britse kant van Het Kanaal zijn uitgesteld in afwachting van een overeenkomst.
Bij de Britten maken onder anderen de Schotse whiskyproducenten zich grote zorgen. De sterke drank is een exporthit. Ruim 90 procent gaat naar het buitenland, nu nog zonder heffingen in de Europese Unie.
Niet alleen de export naar het vasteland loopt gevaar, maar ook naar zogenoemde nieuwe markten zoals Zuid-Afrika en Zuid-Korea. De gunstige exporttarieven voor de whisky zijn geregeld in de handelsverdragen met de EU. Die handelsverdragen gelden straks niet meer voor de Britten en dus ook niet voor de Schotten.
Vliegen
En dan is er nog de luchtvaart. De Europese Unie heeft een Open Skies-verdrag waarin de rechten voor vluchten tussen de lidstaten zijn geregeld. Als de brexit eenmaal een feit is, vervallen veel landingsrechten. Luchtvaartmaatschappijen moeten voor de helft eigendom zijn van aandeelhouders in de EU om te mogen vliegen.
British Airways komt door die regeling in de problemen. Easyjet heeft vooruitlopend op de brexit al een vestiging in Oostenrijk geopend om maar onder de EU-regels te vallen. Op de achtergrond speelt hier mee dat de grote Europese luchtvaartmaatschappijen het niet erg vinden als de prijsvechters uit het Verenigd Koninkrijk het een beetje moeilijker krijgen.
En verder zijn er honderden kleine en grote verdragen waar nieuwe afspraken over moeten worden gemaakt. In het vandaag gepresenteerde akkoord zijn al afspraken gemaakt over Euratom. De Britten trekken zich terug uit deze nucleaire organisatie. Verder zijn er principe-afspraken om samen te werken op het gebied van veiligheid. Maar er is nog heel veel werk te verzetten, zoals de EU-onderhandelaar Barnier het met gevoel voor understatement omschreef.
