Insulinespuit is 'bijna het perfecte moordwapen'
Een prikje insuline en een oudere patiënt kan in coma raken en overlijden. Een Rotterdamse verzorger wordt verdacht van ten minste drie van zulke moorden. Twee forensisch pathologen leggen uit hoe moeilijk het is om zoiets op te sporen, en te bewijzen.
Ze denken dat het vaker gebeurt dat iemand, bedoeld of onbedoeld, sterft als gevolg van het medicijn. "Met de regelmaat van de klok is er zo'n casus", zegt Geert van Parys. Hij is forensisch patholoog bij het Az Damiaan ziekenhuis in het Belgische Oostende. "En als er geen verdachte omstandigheden zijn dan passeert het als een normaal overlijden, daar ben ik van overtuigd."
Insuline is om te beginnen een makkelijk verkrijgbaar middel. In vrijwel elk verpleeg- of ziekenhuis is het aanwezig. "Er is altijd wel een diabetespatiënt die het nodig heeft", weet Van Parys. Volgens het CBS heeft 17 procent van alle 75-plussers suikerziekte.
Als een patiënt overlijdt dan bekijkt een arts of de doodsoorzaak verdacht is. Bijvoorbeeld of het onverwachts is gebeurd. Maar volgens Frank van de Goot stelt die controle weinig voor. "De arts houdt het simpel en heeft 0 uren lijkschouwing in zijn opleiding. Houd er rekening mee: op de 150.000 sterfgevallen zijn er zo'n 245 gerechtelijke secties. En dat is inclusief schietpartijen."
Afgezien van een onopvallend prikgaatje is op het eerste gezicht niets te zien van een insulinetoediening. "In de meeste gevallen gaat niemand het lichaam met een loep nakijken", zegt de Belg. De enige manier om het op te sporen, is door medische tests. Bijvoorbeeld door oogvocht, bloed of urine van een overleden persoon te onderzoeken op sporen van het hormoon.
Opvallend vaak ziek
In het geval van de 21-jarige verzorger uit Rotterdam viel op dat bewoners vaak ziek werden tijdens zijn dienst. De symptomen die zij hadden, wezen op een onnodig hoge dosis insuline. Van Parys noemt het een "klassiek" geval. "Iemand met vermoedelijk meerdere casussen op zijn geweten, meestal in een bejaardentehuis."
Van Parys vertelt over een vergelijkbare zaak waar hij bij betrokken was. Het ging om twee patiënten met een onverwacht en onverklaarbaar ernstig suikertekort. Zij overleden in een verpleeghuis. Samen met zijn collega's kwam hij erachter dat de insuline "niet in een medisch kader" was gegeven.
"De politie heeft de dader, een verpleegkundige, daarna ontmaskerd. Voor de rechtbank bleek dat het geen fout was, maar een bewuste daad." De 33-jarige vrouw werd in 2016 veroordeeld tot twaalf jaar cel.
Bewijs?
In dit geval waren de slachtoffers geen diabetespatiënten. Daardoor viel het op dat de stof in hun bloed zat. Maar wat als iemand overlijdt die suikerziekte heeft en het medicijn elke dag gebruikt? Als er dan opzet in het spel is, dan valt dat haast niet aan te tonen. Vlak na overlijden zijn verhoogde concentraties insuline op te sporen, maar dan moet de arts wel snel overgaan tot onderzoek.
En hoe bewijs je dat de dader het heeft toegediend en niet de patiënt zelf? Volgens Van de Goot is dat erg lastig. Van Parys gaat nog een stap verder. "Het is bijna de perfecte moord."
