Supporters van 29 van de 34 Nederlandse profclubs zijn betrokken bij vechtafspraken in bossen, weilanden en andere afgelegen gebieden. De afgelopen jaren kreeg de politie zeker honderd van dit soort vechtafspraken in beeld. Dat blijkt uit een criminologisch rapport opgesteld in opdracht van Politie en Wetenschap.
Het gaat om zogenoemde 'freefight-hooligans', voetbalsupporters die buiten wedstrijddagen om vechten tegen vechtersbazen van een andere club. Afgelopen jaren hebben dergelijke gevechten maandelijks plaatsgevonden. Per keer zijn er enkele tientallen mannen bij betrokken.
Een van hen vertelt in een filmpje over zijn eerste freefight. Hij blijft onherkenbaar door zijn zonnebril en capuchon. "Ik stond daar, zag de groep op me afkomen en dacht: wauw, echt kicken. Ze kwamen steeds dichterbij. En dan denk je: het is jij of ik. Dan ga je los. Het gevoel achteraf is onbeschrijflijk."
Minder incidenten in stadions
Deze gevechten gebeuren grotendeels buiten het zicht van de maatschappij. Her en der duiken soms filmpjes op via sociale media of supportersforums. Nooit was het fenomeen vechtafspraken goed onderzocht. Autoriteiten wisten ervan, maar echte kennis over de aard en de omvang van het probleem ontbrak. Tot nu.
Tussen 2012 en 2016 hadden de autoriteiten honderd (potentiële) gevechten in beeld. Sommige vonden plaats, andere werden voorkomen. Volgens de politie is er een ongewenste ontwikkeling gaande.
"Aan de ene kant is er een goede ontwikkeling in de voetbalwereld: er zijn steeds minder incidenten in stadions. Maar we zien ook dat steeds meer clubs een harde kern van supporters krijgen, die zich bezighouden met vechtafspraken ver buiten het stadion", zegt Frank Paauw, korpschef van Rotterdam.
"Op een enkele uitzondering na zijn er van elke betaalde voetbalclub in Nederland supporters of onderdelen van supportersgroepen betrokken bij vechtafspraken", zegt Henk Ferwerda, criminoloog achter het rapport. Fans van topclubs, middenmoters, degradatiekandidaten uit de eredivisie en talloze clubs uit de Jupiler League zijn betrokken.
Het gaat om jonge mannen tussen de twintig en dertig jaar, vaak met een aanzienlijk strafblad. "We zien jongens die eerder met politie en justitie in aanraking zijn gekomen", stelt Ferwerda. "Over het algemeen gaat het om groepsgeweld, geweldsincidenten in de woonomgeving en huiselijk geweld."
Er worden jongemannen gerekruteerd die heel bedreven zijn in vechtsport.
Opmerkelijk zijn de bevindingen over groepsdruk en het rekruteren van nieuwe vechters. "Er worden jongemannen gerekruteerd van wie ze denken dat zij hun groep sterker maken. Dat zijn jongens die heel bedreven zijn in vechtsporten", zegt Ferwerda.
"De laatste trend die we zien is dat ook Oost-Europeanen met een vechtverleden langzamerhand die vechtgroepen in worden getrokken. Het gaat om mensen die in Nederland wonen en bijvoorbeeld vroeger bij een Poolse voetbalclub gevochten hebben."
Korpschef Paauw: "Nu worden dus een soort huurlingen in de groep gebracht, die de groep winst kunnen bezorgen. Daarmee zal het eerder uit de hand lopen. Als er steeds meer geoefende vechters bij komen, is de kans op een dodelijke afloop alleen maar groter."
Ferwerda maakt zich zorgen over de toekomst. Hij is bang dat de vechtgroepen op een gegeven moment het voetbal, de weilanden en de fabrieksterreinen achter zich laten. Ze zouden dan kunnen opduiken in uitgaansgelegenheden, bij dance-evenementen of festivals.
"We hebben het over een groep jonge mannen, getraind in vechten, die durven. Ze kunnen elkaar snel vinden en ze kunnen zich snel mobiliseren. Dat vind ik wel een ontwikkeling die we scherp in de gaten moeten houden."
