​Waarom de paus het R-woord niet noemt in Myanmar

Het bezoek van paus Franciscus aan Myanmar zit er bijna op. In zijn ontmoetingen met politieke leiders ging hij uiterst omzichtig om met de kwestie van de verdreven Rohingya - een islamitische minderheid die doelwit is van etnisch geweld in het overwegend boeddhistische land. Ook tijdens de mis die hij vandaag opdroeg, nam hij het 'R-woord' niet in de mond. Waarom ligt het zo gevoelig?

'Rohingya bestaan niet'

De regering van Myanmar ontkent het bestaan van de Rohingya. Volgens de regering zijn het illegalen uit Bangladesh, overgebracht naar Myanmar in de tijd dat het land nog een Britse kolonie was. De staat Rakhine, waar de Rohingya wonen, ligt ten zuiden van Bangladesh. De Rohingya krijgen geen staatsburgerschap en zijn dus statenloos. Volgens mensenrechtenorganisaties leven ze onder een apartheidsregime. De Rohingya zelf zeggen dat ze al duizenden jaren in het gebied wonen.

'Moslimterroristen zijn het probleem'

Afgelopen zomer kwam er een grote vluchtelingenstroom op gang van Rohingya uit Myanmar naar Bangladesh. Dat gebeurde nadat gewapende Rohingya meerdere politiebureaus hadden aangevallen. Het Myanmarese leger reageerde daarop met een keiharde anti-terreuroperatie. Meer dan een half miljoen Rohingya vluchtten naar buurland Bangladesh. Gruwelijke verhalen kwamen naar buiten over willekeurige executies, verkrachtingen en platgebrande dorpen.

De regering van Myanmar ontkent dat er sprake is van etnische zuivering. Volgens de autoriteiten steken moslims de dorpen in brand en zijn de moordpartijen het werk van moslimterroristen. Dit in tegenstelling tot waarnemingen van journalisten, hulporganisaties en verhalen van honderdduizenden vluchtelingen.

Christelijke minderheid in gevaar

Het zijn vooral radicale boeddhisten die zich afzetten tegen de Rohingya. Zo stelt de radicale Ma Ba Tha-beweging (Natie, Ras en Religie) dat de Rohingya het land willen islamiseren. De Ma Ba Tha is niet alleen tegen de Rohingya, maar verzet zich ook tegen de islam in het algemeen. Volgens de beweging is de islam een bron van terrorisme, die uit is op de overname van het land.

Correspondent Michel Maas sprak met een monnik en lid van de Ma Ba Tha. In het interview maakt de monnik duidelijk waarom de paus het R-woord maar beter niet kan noemen. "Bijna niemand van onze burgers accepteert de Rohingya. Het volk niet, de religieuze leiders niet, het leger niet".

Hij komt ook met een waarschuwing. "Als de paus dat woord, Rohingya, gebruikt dan kan dat gevaarlijk zijn. Het zou zelfs nare gevolgen kunnen hebben voor de christenen in het land. Want als hij dat woord gebruikt, betekent het dat de paus de Rohingya steunt".

Om de katholieke minderheid in Myanmar niet in de problemen te brengen, vroeg ook de aartsbisschop van Yangon aan de paus om het niet over de Rohingya te hebben.

Michel Maas: "Katholieken vormen in Myanmar maar 1 procent van de bevolking. Dat maakt ze een kleine, kwetsbare minderheid. Tot nu toe hebben ze zich altijd op de achtergrond kunnen houden, maar een foutje van de paus zou ze middenin de vuurlinie kunnen plaatsen".

Dat risico is reëel, zegt hij. "Het is moslims ook overkomen. In 2014 werden ze overal aangevallen door meutes die door Ma Ba Tha werden aangestuurd. In het huidige Myanmar is er maar heel weinig voor nodig om dat opnieuw te laten gebeuren".

Achter gesloten deuren heeft de paus waarschijnlijk wel met regeringsleider Aung San Suu Kyi over de verdreven Rohingya gesproken. Maar voor het oog van de wereld zijn kritiek uiten, dat liet hij dus achterwege.