Zo weinig geluidsoverlast bij Lelystad? Dat kon niet kloppen, dacht deze man

• Rachid Bouazzaoui

  redacteur Online

Wanneer een vliegtuig laag vliegt, zorgt dat voor meer geluidsoverlast dan wanneer het toestel hoog vliegt. Dat is niet zo raar. Toch stond in een onderzoek van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartcentrum naar de milieueffecten en de daarbij behorende geluidsoverlast van Lelystad Airport iets heel anders.

In de cijfers die in het onderzoek werden gebruikt, stond dat een toestel op 900 meter geen geluidsoverlast veroorzaakt. Leon Adegeest van de actiegroep HoogOverijssel werd achterdochtig en ging op onderzoek uit. Er zit inderdaad een fout in, erkende staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu.

"Bij Zwolle wordt er heel laag gevlogen en ik zag dat er geen geluidsoverlast voorspeld was. Dat kan niet kloppen", zei Adegeest vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "Zelfs met boerenverstand kun je dat beredeneren. Hier was dus iets vreemds aan de hand."

'Dan maar eigen software'

Het ministerie weigerde om de software vrij te geven waarmee de berekeningen werden gedaan. Daarom maakte Adegeest, zelf software-specialist, zijn eigen rekensoftware.

"We hebben volgens de wettelijke voorschriften gewerkt. Uiteindelijk werkt een rekenmodel goed wanneer je er goede informatie in stopt." Twee weken geleden werd de fout in de berekeningen van het ministerie ontdekt.

"Het ministerie heeft vliegtuigkarakteristieken gebruikt voor het landen en stijgen die totaal onrealistisch zijn en daardoor ook een heel laag geluidsniveau produceren", zegt Adegeest. "Wij hebben realistische profielen gebruikt, en daardoor zagen we al snel waar de verschillen vandaan kwamen."

Adegeest en zijn actiegroep hebben vervolgens het ministerie met hun cijfers geconfronteerd. "Daar is nooit adequaat op gereageerd en het is altijd heel klein gehouden, gebagatelliseerd."

Hij werd ook niet meteen serieus genomen. "In de eerste meeting werden we een beetje weggezet, zo van: allemaal leuk en aardig, maar je kunt niet zelf wat gaan bedenken. Want dat moet allemaal volgens de officiële manieren."

Uiteindelijk gaf het ministerie toch toe dat er onjuiste berekeningen zijn gemaakt in het onderzoek naar de geluidsoverlast. De gesprekken hebben geleid tot een brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer waarin werd toegegeven dat er toch fouten zijn gemaakt.

Verkeerde waarden

Dijksma stelt dat het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) - dat het onderzoek leidde - de geluidsoverlast verkeerd heeft berekend. Een woordvoerder van de NLR geeft tegenover de NOS toe dat er een fout is gemaakt.

Het centrum heeft gekeken naar het lawaai dat de verschillende vliegtypes produceren. Met behulp van een rekenmodel is het geluid van de motoren geanalyseerd. Maar bij één type, de Boeing 737, zijn verkeerde waarden gebruikt. Dat is volgens de woordvoerder de rekenfout die Dijksma noemt in haar brief aan de Tweede Kamer.

De NLR heeft naar eigen zeggen opnieuw naar de berekeningen gekeken en de fouten hersteld.

Maar zonder het rekenwerk van Adegeest waren de onjuistheden mogelijk nooit ontdekt. Hij heeft nog geen bedankje gehad. "Maar dat kan altijd nog."

Staatssecretaris Dijksma laat de gegevens van het onderzoek herstellen, maar de gevolgen van de fouten lijken volgens haar zeer beperkt. Ze verwacht niet dat er een nieuw milieueffectrapport moet komen. Adegeest noemt het absurd dat de staatssecretaris denkt dat er geen gevolgen zijn voor de uitkomsten van het onderzoek.

Schiphol

Hij houdt in het midden of er opzet in het spel is of dat er slecht werk is geleverd. "Het is zeer complexe materie. Een fout is makkelijk gemaakt. Er is zeker geen sprake van alleen kwade opzet. De resultaten zijn niet op een grondige manier beoordeeld."

Het zou Adegeest niet verbazen als ook op andere vliegvelden verkeerde berekeningen zijn gebruikt. "De staatssecretaris schrijft in haar brief dat het in Maastricht ook al aan de orde is. De rekenmethode die in Lelystad gebruikt is, wordt gebruikt voor de handhaving van geluidsnormen bij Schiphol. Je kan je voorstellen dat daar ook wat vraagtekens bij te stellen zijn."