"Omdat we kwalitatieve zorg willen blijven leveren, moet ik nu maatregelen nemen. Ik kan niet langer wachten", zegt Juliette van Eerd, bestuursvoorzitter van Mondriaan. De ggz-instelling in Zuid-Limburg stopt binnen enkele weken met zorg aan een aantal kinderen.
Bij Mondriaan worden zo'n vijfhonderd kinderen behandeld. Voor hoeveel van hen straks de zorg wegvalt, kan de instelling nog niet zeggen. "We moeten eerst kijken wat we nog wel kunnen bieden", zegt Van Eerd.
Volgens haar gaat het om een noodkreet: de situatie wordt op korte termijn onwerkbaar. "We willen de zorg in de lucht houden, met medewerkers die dat graag doen. Maar de werkdruk loopt te hoog op."
Gevoel dat je tekort schiet
Psycholoog Hans Krot, werkzaam bij Mondriaan, kan dat beamen. "We hebben minder tijd om goed na te denken en stil te staan bij wat nodig is. We moeten snel besluiten nemen, dat gaat soms op de automatische piloot." Daardoor kan niet de optimale zorg worden geleverd en dat is frustrerend, zegt Krot. "Je hebt continu het gevoel dat je tekort schiet."
Hij respecteert het besluit van het bestuur om een deel van de zorg te staken, al baalt hij dat er straks mogelijk kinderen in de kou blijven staan. "Als ze niet bij ons terechtkunnen, moeten ze misschien naar een instelling buiten de regio. Als het dan gaat om een opname zit het kind ver weg van de ouders. Dat is niet goed voor de behandeling."
Mieke Damsma (D66), wethouder jeugdzorg in Maastricht, is onaangenaam verrast door het besluit van Mondriaan. "We zijn nog volop in gesprek, dus we zijn verbaasd dat dit nu naar voren komt. Als er een kink in de kabel is, dan moeten we dat samen oplossen."
In 2015 ging de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg over van provincies naar gemeenten. Damsma erkent dat de gemeente minder budget heeft om te verdelen. "Maar we hebben wel zorgplicht, er mag geen kind tussen wal en schip vallen."
De wethouder wil verder praten met Mondriaan over de problemen. "We snappen dat het knelt en schuurt, dat is onderdeel van de transformatie van de jeugdzorg. Maar dat dat wordt vertaald in: we stoppen met zorg, dat vind ik ernstig."
Bestuurder Van Eerd erkent dat Mondriaan nog in gesprek is met de gemeente. "Maar de uitkomst van die gesprekken is ongewis. De tijd dringt, daarom moet ik maatregelen voorbereiden."
Bij het afsluiten van nieuwe contracten helpt het om te dreigen met een opnamestop.
Zorgeconoom Wim Groot (Universiteit Maastricht) noemt het een unieke zaak. "Voor zover ik weet is het niet eerder gebeurd dat een instelling echt behandelingen heeft stopgezet en kinderen moeten worden verplaatst."
Toch verwacht hij niet dat het uiteindelijk zover komt. "De kinderen zijn dan de dupe. En er zijn nog voldoende mogelijkheden om met de gemeenten eruit te komen. Dus het is denk ik meer een dreigement."
Volgens Groot heeft het ook met tactiek te maken. "Bij het afsluiten van nieuwe contracten helpt het om te dreigen met een opnamestop. Dat zie je niet alleen in de jeugdzorg. Het hoort een beetje bij het spel van de onderhandelingen."
Hij hoopt dat de kinderen er niet de dupe van worden. "Er wordt steeds meer gebruikgemaakt van jeugdzorg, maar ondertussen zijn er minder middelen. Uiteindelijk zal de burger er via belastingen meer voor moeten gaan betalen."
