Star Wars-expo: Chewbacca en Darth Vader, maar geen Death Star

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

Lang geleden, hier ver ver vandaan, was er een jonge ambitieuze strijder genaamd Luke Starkiller. Hij trainde bij Buffy, een wijs, oud wezentje met een rode puntmuts, om een kwaadaardige schurk te verslaan, Dark Water. Op de tentoonstelling Star Wars Identities die vandaag in Utrecht opent, is te zien hoe George Lucas zat te pielen met de kleinste details van zijn films.

"Hij is een perfectionist. Het is esthetisch fetisjisme", zegt Laela French, curator bij het Lucas Museum, waar de regisseur zijn topstukken bewaart.

Natuurlijk zitten er klassiekers tussen de 200 objecten die te zien zijn: een model van de Millennium Falcon, het masker van Darth Vader, schetsen van de kostuums van Luke en Leia, Han Solo in carboniet. Maar er is ook veel aandacht voor de legio kleurrijke bijfiguren die Lucas' universum bevolken.

Neem bijvoorbeeld Boba Fett. Hij heeft maar 27 woorden in de oorspronkelijke trilogie (28 als je een schreeuw meerekent), maar groeide uit tot een favoriet van fans. De 72-jarige acteur Jeremy Bulloch, die in Utrecht was voor de opening, weet ook niet precies waarom. "Het is vreemd. Er lijkt niet echt een goede reden voor te zijn."

Bulloch denkt dat het misschien komt door de mysterieuze dreiging die van de premiejager uitgaat. "Ik bleef vooral veel stilstaan. Dat is valser dan dat je rondloopt en maar "Ik ben Boba Fett" roept. Hij bleef enkel staren en vertrouwde erop dat mensen dan hun pistool zouden neerleggen."

"Hij blijft ongenaakbaar, ook omdat je nooit zijn gezicht ziet", speculeert French. "Bovendien is hij een tussenfiguur, niet totaal slecht, maar zeker ook niet goed. En zijn uniform is prachtig ontworpen."

In de tentoonstelling is te zien hoeveel aandacht Lucas besteedde aan het ontwerpen van zijn universum. Er zijn schetsen te zien van Chewbacca als ruimte-aap met spitsoren, Luke als prinses, Jar Jar als dikke pad, Jabba de Hutt met benen. Yoda ontwikkelde zich van een soort kobold met een sinterklaasbaard naar het figuurtje dat we nu kennen, geënt op Albert Einstein en de dalai lama.

French: "Om dit universum te creëren leende hij als een antropoloog uit bestaande culturen, van over de hele wereld en elke tijd. Zo zie je Tibetaanse invloeden bij Padmé en een soort kabouter bij Yoda. Hij wilde dat alles nieuw maar vertrouwd aanvoelde."

"Het mocht niet sleets zijn. Een vroeg ontwerp van de Millennium Falcon was lang en dun, maar dat leek te veel op het ruimteschip uit de Britse sciencefictionserie Space 1999. Het moest daarom totaal anders en de uiteindelijke vorm is gebaseerd op een hamburger, met een olijf ernaast."

"Ook wilde Lucas alles vuiler maken. Sciencefiction was toentertijd vooral glimmend en vlekkeloos, zoals Star Trek. Lucas is een liefhebber van raceauto's en wilde dat groezelige hebben. Dat paste ook bij het thema van een ruimtewestern."

Het patina dat Lucas op zijn rekwisieten wilde hebben, levert French als curator nu problemen op. Zo zijn van de enorme Jabba-pop alleen maar de ogen overgebleven, omdat de andere latex stukken uit elkaar vielen.

"Er werd volop geëxperimenteerd met materialen. Het werd maar bij elkaar gelapt voor een shot, wat voor een beheerder uitdagend kan zijn. Zo werd er zaagsel in de lijm van modellen gebruikt, om een bepaalde textuur te krijgen. Maar nu is die lijm broos. Daarom behandelen we alles alsof het Egyptische oudheden zijn."

Desalniettemin prijst French zich gelukkig met de hoeveelheid objecten die bewaard is gebleven uit de films. "Iedereen verbaast zich er altijd over hoeveel er nog is. George Lucas was zuinig. Hij gokte dat hij meer films kon maken en de spullen dan weer nodig zou hebben. Daarom bewaarde hij veel."

Grootste lacune voor French: de oorspronkelijke Death Star. "Maar ja, die is ontploft", lacht French wat zuur.

Binnenkort zal French weer ruimte moeten maken voor de attributen uit een hausse aan nieuwe films. De nieuwe trilogie is begonnen, Rogue One kwam vorig jaar uit en er is nog een Han Solo-film op komst. Bang voor overkill is French niet. "Het publiek wil meer. Er komen nu films buiten het oorspronkelijke Skywalker-verhaal, we ontdekken meer van dat universum. Er wordt flink gewroet in het brein van George Lucas."

"Dat we veertig jaar later nog over Star Wars praten, komt doordat Lucas een mythologie heeft bedacht. Het zijn archetypes, los van tijd en plaats, waarmee iedereen zich kan identificeren. Zelfs kinderen die de films niet gezien hebben, kennen de helden en de schurken die ze naspelen. Hij heeft een nieuwe legende gecreëerd."