Ozonlaag herstelt en dat geeft een beetje hoop voor het klimaatprobleem

• Mitchell van de Klundert

  redacteur Online

In de laatste helft van de vorige eeuw waren er twee wereldwijde milieuproblemen: zure regen en het gat in de ozonlaag. Het eerste is goeddeels de wereld uit en ook met de ozonlaag gaat het stukken beter, zegt het KNMI. De verwachting is dat de laag in de atmosfeer rond 2050 grotendeels is hersteld.

Eind vorige eeuw was het nog een heel ander verhaal. In de jaren 70 werd duidelijk dat gassen uit koelkasten en airco's de ozonlaag dunner maakten. Tien jaar later werd boven de Zuidpool een gat in de ozonlaag ontdekt. Een dunnere ozonlaag betekent dat meer schadelijke uv-straling de aarde bereikt. En die straling kan huidkanker veroorzaken.

De internationale gemeenschap kwam met een oplossing. Vandaag precies dertig jaar geleden werd het Montreal Protocol aangenomen. De meeste landen spraken toen af om de schadelijke cfk-gassen uit te bannen. En dat gebeurde.

Het is vandaag Wereld Ozondag, daarmee wordt het aannemen van het Montreal Protocol gevierd. Op verzoek van de VN heeft Marvel ter ere van de 30-jarige viering een Ozone Heroes-stripboek gemaakt. In de Engelstalige strip werken bekende helden samen met milieuexperts van de VN om de wereld redden.

"Het protocol was een kantelmoment", zegt Michiel van Weele, onderzoeker bij het KNMI. Hij is voorzichtig optimistisch over het herstel van de ozonlaag. "Met die internationale afspraken is op zijn minst voorkomen dat het probleem erger werd."

Nu de ozonlaag zich herstelt, kan dat probleem een plek krijgen naast dat andere aangepakte milieuprobleem uit de vorige eeuw: zure regen.

Volgens Van Weele lijken oplossingen voor beide problemen op elkaar. "Internationale afspraken hebben laten zien dat we problemen kunnen aanpakken. Zure regen hebben uitgebannen door restricties aan de uitstoot van zwavel en kolen. Met de ozonlaag gaat het beter door afspraken over drijfgassen."

Gaan internationale afspraken misschien ook ons huidige milieuprobleem, de opwarming van de aarde, de wereld uit helpen? Van Weele: "Er zijn twee goede voorbeelden uit het verleden die hoop geven. Over broeikasgassen, verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, hebben we twee jaar terug in Parijs de eerste stappen gezet."

Dikker door CO2

Maar helemaal gelijkwaardig zijn de problemen niet, zegt Van Weele. "De ozonlaag-problematiek was relatief eenvoudig op te lossen door afspraken te maken met een paar fabrikanten. Bij de opwarming van de aarde is het allemaal wel een stuk complexer."

Ironisch genoeg helpt ons huidige milieuprobleem het oude probleem sneller op te lossen. Het herstel van de ozonlaag gaat sneller door de opwarming van aarde. Van Weele: "De ozonlaag wordt wereldwijd dikker door de uitstoot van CO2 in de atmosfeer, behalve bij de tropen, daar wordt de laag juist dunner."