Het is nog niet eens Prinsjesdag en de paniek over onze zorgpremie slaat al toe: de zorgpremie en het eigen risico gaan volgend jaar waarschijnlijk omhoog. Hoe zit dat?
Iedereen vanaf 18 jaar moet een zorgverzekering hebben. Want zorg kost geld en op die manier betalen we daar allemaal aan mee, via de basisverzekering. De zorgverzekeraars bepalen de premie die je maandelijks moet betalen.
Maar omdat de kosten stijgen, heeft de regering besloten dat we naast de maandelijkse premie een deel van de zorg zelf moeten betalen. Dat is het verplicht eigen risico.
Weet je niet precies hoe het zit met het eigen risico? Geen probleem, je bent niet de enige. "Veel mensen weten bijvoorbeeld niet wanneer je eigen risico wordt toegepast", zegt Thomas Bakker van Zorgverzekeraars Nederland.
De overheid gaat over de hoogte van het eigen risico, en die is op dit moment 385 euro. Dat betekent dat je medische kosten die je maakt tót 385 euro zelf moet ophoesten. Maar niet alles. De huisarts, bijvoorbeeld, en kraamzorg vallen erbuiten.
Je kan er ook voor kiezen om er een vrijwillig eigen risico bovenop te gooien, met 100 tot maximaal 500 euro. In het laatste geval betekent dat dat je de eerste 885 euro van je medische kosten zelf betaalt.
De vraag is: kan je dat bedrag missen als je onverhoopt naar het ziekenhuis moet?
Dat is wel iets waar meer mensen voor kozen dit jaar, merkte vergelijkingswebsite Zorgkiezer. De meeste mensen gingen voor 385 óf 885 euro, weinig voor iets er tussenin. Maar is dat nou slim?
"De vraag is: kan je dat bedrag missen als je onverhoopt naar het ziekenhuis moet?", zegt hoogleraar gezondheidseconomie aan de Erasmus universiteit Erik Schut. "Gemiddeld genomen krijg je 250 euro korting per jaar op je premie, als je je eigen risico maximaal verhoogt tot 885 euro. Dan loop je dus niet 500 euro risico, maar 250 euro, want die korting gaat gelijk in."
"De tweede vraag is: hoe gezond ben ik? Als je chronisch ziek bent, is het niet verstandig. Maar als je geen zorgkosten hebt, heb je het er in twee jaar al uit", zegt Schut. Het ligt dus helemaal aan je eigen situatie en wat je bereid bent weg te zetten voor een noodgeval.
Of het eigen risico volgend jaar omhoog gaat, is nog niet 100 procent zeker. Het volgende kabinet moet daarover beslissen. Meerdere partijen willen het eigen risico het liefst afschaffen. Wat zou dat betekenen?
En als we het afschaffen?
"Vooral een voordeel voor de chronisch zieken", zegt Schut. "Maar er zijn ook nadelen: zo moet voor iedereen de premie met 285 euro per jaar omhoog. En zelfs chronisch zieken levert het maar 100 euro netto op. Een verzekeraar kan het niet voor niks doen."
Voor mensen met lage inkomens die gezond zijn, pakt het het slechtst uit. Want die geven niets uit aan zorgkosten, maar gaan dan wel meer premie betalen. Het draait dus echt om solidariteit, vindt Schut.
En er zit nog een psychologisch aspect aan: "Als het eigen risico 0 is, gaan mensen zich toch minder kostenbewust gedragen. Dus voor kleine kwaaltjes al naar het ziekenhuis, waardoor de zorgkosten hoger worden."
In België noemen ze het eigen risico remgeld.
Het eigen risico is ook bedoeld om mensen (overbodige) zorg te laten mijden. "In België noemen ze het eigen risico daarom remgeld. Om de zorg af te remmen dus."
Doen ze dat in andere landen ook zo?
Er is eigenlijk geen land zonder een vorm van eigen risico, zegt Schut. "Of mensen betalen alles uit eigen zak, of ze betalen een deel, een eigen bijdrage of een eigen risico."
Nederland heeft wat dat betreft een heel toegankelijk systeem, vindt hij. "In veel landen zit ouderenzorg bijvoorbeeld niet in de verzekering. En in Nederland vallen de kosten voor wijkverpleging, de huisarts of de verloskundige niet onder het eigen risico, dat krijg je dus vergoed,"
Een vergelijking met Amerika: "Obamacare heeft de zorgverzekering toegankelijker gemaakt, maar daar heb je nog steeds een eigen risico van 2000 euro."
Hoe komt het dat de kosten in Nederland minder hoog uitvallen? "Nederland heeft een sterke traditie van solidariteit in de gezondheidszorg, dat is echt een kenmerk van de samenleving", zegt Schut. "We betalen ook veel belasting. Dus het is al snel gevoelig als mensen met een lager inkomen meer moeten betalen."
