"Het witte ras delft het onderspit. Een paar jaar geleden had ik gezegd 'wat maakt het uit als iedereen mooi lichtbruin is?' maar nu niet meer", zegt Danny (41). Danny voelt zich verbonden met de alt-rightstroming: een beweging die de laatste weken veel is genoemd in combinatie met berichten over de demonstraties in Charlottesville in de VS, waar ook neonazi's en Ku Klux Klan-leden meeliepen.
Ook in Nederland wordt de term alt-right gebruikt. Hoe groot is die beweging hier?
In Nederland lijkt er één organisatie te zijn die direct geïnspireerd is door alt-right: het extreemrechtse Studiegenootschap Erkenbrand. Vorig jaar reisden drie Erkenbrand-leden volgens The Guardian speciaal af naar de VS om een alt-rightconferentie bij te wonen. De vereniging reageert zelf niet op een contactverzoek om dit te bevestigen.
Mijn naam in verband brengen met dit onderwerp, brengt grote risico's met zich mee.
De Anne Frank Stichting noemt het genootschap in hun rapport van afgelopen juni, waarin nog 31 extreemrechtse organisaties in Nederland omschreven staan. Ongeveer 200 a 300 Nederlanders zijn lid bij één van die groepen, stelt het rapport. Sarah de Lange, die extreemrechtse groepen in Nederland onderzoekt bij de UvA, denkt dat die inschatting redelijk klopt.
Anti-islam, anti-Europees, anti-migratie
Volgens De Lange is alt-right in Nederland geen organisatie waar je lid van kunt worden. Het is een term die door sommige extreemrechtse activisten wordt gebruikt om de bredere beweging te omschrijven.
Er bestaat geen vaste definitie van, maar volgens Danny staat alt-right voor "anti-islam, anti-Europees, anti-migratie, en het in stand houden van de Nederlandse cultuur. En voor het opkomen voor het blanke ras."
"Waarom mogen blanke mensen hun ras niet belangrijk vinden en opkomen voor de normen en waarden die daar bij horen?", vraagt hij zich af. Of hij zichzelf als alt-right ziet? "Het komt het dichtst bij mijn eigen ideeën", zegt hij. "Maar ik noem mezelf niet zo."
Alt-right brengt grote risico's met zich mee
Om inzicht te krijgen in alt-right in Nederland zochten we via Facebook contact met mensen die Erkenbrand hebben geliked. Dat zijn er ongeveer 450. Sommigen kunnen zich niet vinden in de link die we leggen tussen Erkenbrand en alt-right. Anderen geven aan dat ze het waarderen dat we contact opnemen, "om zo een realistischer beeld te schetsen van alt-right", zoals Danny zegt.
Maar met zijn echte naam wil hij niet in het artikel. "Mijn naam in verband brengen met dit onderwerp, brengt grote risico's met zich mee", schrijft hij. "Ik hoop dat je dit begrijpt en respecteert. De veiligheid van mijn familie staat voorop." Want over de ideeën die onder alt-right vallen, kan je "slaande ruzie" krijgen, legt hij later aan de telefoon uit.
Moskeeën die haat uitdragen, huppatee, sluiten. Geen halal voedsel op Nederlandse scholen.
Wat zijn die ideeën dan? Die hebben veel te maken met de migratiegolf van 2015, vertelt Danny. Toen kwamen veel vluchtelingen vanuit onder meer Syrië naar Nederland. "Ik heb geen hekel aan buitenlanders, maar ik ben wel vóór Nederlanders. Je moet eerst voor je eigen mensen zorgen."
En dus "moeten grenzen dicht en mensen die hier uit een ander land komen direct worden teruggestuurd, vooral mensen die niet willen integreren", zegt Danny. "Moskeeën die haat uitdragen, huppatee, sluiten. Geen halal voedsel op Nederlandse scholen."
Waar sommigen binnen de alt-rightbeweging in de VS fel antisemitisch zijn, ligt er in Nederland veel meer een focus op de islam, verklaart De Lange deze gedachtes. "Neonazi's zoals we die in Charlottesville zagen, zijn er in Nederland minder. Dat komt onder andere doordat we de Tweede Wereldoorlog van dichterbij hebben meegemaakt.
Alt-right klinkt milder
Extreemrechtse organisaties die al decennia bestaan, zoals de Nederlandse Volks-Unie (waarbij neonazi's aangesloten zijn), gaan nu in de alt-rightstroming mee, legt De Lange uit. "Het is een begrip dat strategisch wordt gebruikt door extreemrechtse groepen om milder te klinken: "Want wat kan je nou hebben tegen 'alternatief rechts'?"
Als je onderscheid maakt tussen mensen op basis van ras, dan is dat racistisch.
Heel lang bestaat de term alt-right nog niet. "Sinds 2010 wordt hij door Richard Spencer, een van de leiders van het Amerikaanse alt-right, gebruikt", legt De Lange uit. De term kwam eerst voor op internetfora, zoals 4chan en reddit. En vorig jaar kreeg de naam in de VS meer bekendheid, rond de verkiezingen van Trump."
"In Nederland kom ik het de afgelopen jaren tegen, met name sinds Thierry Baudet met Milo Yiannopoulos, een van de prominente figuren uit de alt-right in de VS, op de foto ging."
Extreemrechtse groepen die zich op internet verzamelen zijn niet nieuw: "Dat gebeurde in de jaren 90 ook al. Net zoals extreemlinkse groepen overigens", zegt De Lange. "Het internet is altijd al een aantrekkelijke plek geweest voor alle radicale groepen. Vanwege de anonimiteit."
Het internet is ook de plek waar Jesse (43) in contact kwam met Erkenbrand. Ook hem spraken we via Facebook. En ook hij wil alleen anoniem vertellen: "Ik ben bang voor gezeik". Sinds een jaar of twee verdiept Jesse zich in alt-right. Hij ziet zichzelf als conservatief maar staat ook achter bepaalde alt-rightideeën. "Ze geloven in nationalisme en dat vind ik heel goed."
Van links naar rechts
Dat is niet altijd zo geweest. Jesse: "Ik ben van behoorlijk links naar toch wel rechts gegaan. Ik stemde eerst Partij voor de Dieren en nu Forum voor Democratie."
Ik voelde me vroeger schuldig vanwege mijn blanke huidskleur.
Daardoor veranderden ook zijn ideeën over migratie en rassenscheiding. "Als blijkt dat beide partijen er beter van worden als bijvoorbeeld scholen gescheiden zijn op basis van ras, waarom zou daar dan een taboe op liggen om erover te praten?", vraagt Jesse zich af.
"Zoals tijdens de rassensegregatie in de Verenigde Staten. Nadat die in 1964 was opgeheven, is de integratie van blanken en zwarten juist achteruit gegaan. Geforceerd rassen mengen op scholen werkt averechts." Die geschiedenis zorgde ervoor dat Jesse zich vroeger schuldig voelde over zijn blanke huidskleur. "Maar het is belachelijk om je schuldig te voelen over wat je voorouders hebben gedaan."
De Lange: "Veel mensen die alt-right aanhangen zien zichzelf niet als racistisch. Maar op de site van Erkenbrand wordt wel degelijk racisme gepredikt. Want als je onderscheid maakt tussen mensen op basis van ras, dan is dat racistisch."
Alt-rightdemonstratie in Nederland?
Een demonstratie zoals die van vorige week in de Verenigde Staten ziet De Lange overigens niet zo snel gebeuren. Wel van andere extreemrechtse groepen, zoals Pegida, de NVU en het Idenititair Verzet.