Dat steeds meer hoger onderwijs in het Engels wordt gegeven, staat vast. Maar is dat een vloek of een zegen? Daarover heeft de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) zich - op verzoek van minister van Onderwijs Jet Bussemaker - gebogen.
Voorstanders van Engelstalig onderwijs wijzen op de grensoverschrijdende mogelijkheden: een loopbaan in het buitenland zonder taalproblemen tussen internationale vakbroeders. Maar tegenstanders stellen de kwaliteit van het Engelstalig onderwijs aan de kaak. Zij betreuren het verlies aan zorgvuldig taalgebruik in het Nederlands.
Het Engels dat wordt onderwezen, stellen zij verder, is doorgaans steriel en abstract. De subtiliteit die Nederlanders aan de dag leggen als zij zich in hun eigen taal uitdrukken, gaat verloren zodra zij overgaan op het Engels.
Om wetenschap te bedrijven moet je echter eerst leren nadenken, en dat gaat niet in een taal die je niet helemaal beheerst.
Aan Maastricht University wordt inmiddels het leeuwendeel van de lessen in het Engels gegeven. De universiteit begon er twintig jaar geleden mee. Niet alleen om buitenlandse studenten te lokken, maar ook om Nederlandse studenten voor te bereiden op een internationale carrière.
Volgens bestuursvoorzitter Martin Paul, zelf Duitser, ziet op zijn universiteit scherp toe op de kwaliteit van het Engels.
Studente geschiedenis en Russische studies, Marit de Roij uit Leiden, verzet zich tegen Engelstalig onderwijs. In een column in het studentenblad Mare schreef zij onlangs over een groot aantal bezwaren.
"Het Engels is natuurlijk de lingua franca van de wetenschap. Er valt dus wat voor te zeggen om jonge mensen die worden voorbereid op een academische carrière al vanaf het begin in het Engels op te leiden. Om wetenschap te bedrijven moet je echter eerst leren nadenken, en dat gaat niet in een taal die je niet helemaal beheerst. Ook al denk je op je achttiende natuurlijk van wel", aldus De Roij.
Classicus en dichter Piet Gerbrandy, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, schreef eerder ook al een pamflet tegen de opmars van het Engels in het Hoger Onderwijs, waarin hij de schadelijke invloed van bloedeloos Engels op de universiteit beschrijft.
"In Nederland hebben we veel te veel de neiging om op het moment dat er ook maar één niet-native speaker van het Nederlands aanwezig is, over te schakelen op dubieus Engels", zegt Gerbrandy. "In landen om ons heen zou men daarom schateren, denk ik."
Nog deze zomer brengt de KNAW verslag uit van de onderzoeksbevindingen, in een zogeheten verkenning dat belooft kritisch te zijn. Ook over het universitaire gebrek aan belangstelling voor de eigen samenleving zal de KNAW de bevindingen publiceren.
