Spaanse volksbank in zwaar weer

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De Spaanse bank Banco Popular is voor crisisoverleg bij de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt. De zesde bank van Spanje kampt met miljardenverliezen en een onverkoopbare en zwaar verlieslatende vastgoedportefeuille ter waarde van 36 miljard euro.

De toezichthouder wil weten hoe en wanneer de bank de financiële balans gaat versterken. Mogelijk zal de nieuwe top van de bank de centrale bank vragen om een noodlening.

Banco Popular heeft dringend geld nodig om de balans te versterken en de buffers te verstevigen. Ook wordt gedacht aan een koper of fusiepartner, maar ook dan moet er mogelijk geld bij.

Bloeden

Spaarders kiezen eieren voor hun geld en halen hun geld weg. Ook beleggers hebben het vertrouwen verloren. In een paar dagen tijd is de aandelenkoers met 50 procent gekelderd. Banco Popular is gedegradeerd tot een dubbeltjesfonds.

Dat beleggers de bank laten vallen is niet verwonderlijk. Na de bankencrisis is een Europese bankenunie met nieuwe regels opgetuigd voor het overeind houden van banken in problemen, via het zogeheten 'bail-in' principe.

Niet de belastingbetalers, maar de aandeelhouders en de obligatiehouders draaien op voor de schade en de redding van een bank. Als de bank nieuwe aandelen uitgeeft om geld op te halen, zijn de aandeelhouders de dupe. En als er afgeschreven wordt moeten de obligatiehouders bloeden.

Lastig

Het vinden van een koper of fusiepartner voor de bank, blijkt lastig. De bank is weliswaar goedkoop, maar ook nogal risicovol. Andere Spaanse grootbanken als Santander, BBVA en staatsbank Bankia staan om die reden niet te trappelen en denken vooral lang en diep na.

In het uiterste geval is er nog een resolutiefonds, een hulpfonds dat door de banken uit de eurozone gevuld wordt. Burgers en de reële economie moeten op die manier buiten schot blijven.

Baksteen

De verlieslatende vastgoed- en hypotheekportefeuille van 36 miljard euro ligt de bank als een steen op de maag. Het is de erfenis van overmoedig en gretig verstrekte hypotheken en vastgoedfinancieringen. Banco Popular wil de vastgoedleningen liefst verkopen en dus van de balans afhalen, maar dat is nog niet zo makkelijk in de huidige Spaanse markt.

Het vastgoed duwde de bank vorig jaar diep in de rode cijfers. Op het vastgoed moest ruim 4 miljard worden afgeschreven, wat een nettoverlies van 3,5 miljard euro opleverde.

De huizencrisis in Spanje mag dan wel voorbij zijn, maar de ravage die de vastgoedbubbel heeft aangericht bij de banken is enorm. Banken slepen nog voor miljarden aan slecht inbare leningen met zich mee.

Zuiden

De top van Banco Popular is dit jaar vervangen. In februari werd Emilio Saracho, uit de Londense vestiging van de Amerikaanse zakenbank JPMorgan, de nieuwe president-commissaris. Sinds april staat een nieuwe directeur (CEO) Ignacio Sánchez-Asiai aan het roer.

Meer Zuid-Europese banken komen de crisis moeilijk te boven. De economieën in Griekenland, Italië, Spanje en Portugal herstellen moeizaam en kampen met sterk verzwakte banken. In Italië is recent Monte Dei Paschi, de oudste bank ter wereld, met kunst- en vliegwerk overeind gehouden.

De Spaanse economie groeit de laatste tijd flink, in 2016 met meer dan 3 procent. Maar het zorgt nauwelijks voor banen en dringt de hoge werkloosheid nauwelijks terug: 17,8 procent van de Spaanse beroepsbevolking zit zonder werk. Spaanse banken worstelen met een stagnerende binnenlandse markt en op de hypotheekmarkt is er nauwelijks groei.