Groot deel Kamer voelt zich slecht geïnformeerd over mislukken formatie

Motie Schippers infomateur aangenomen

Alleen Forum voor Democratie en SP stemmen tegen de motie van de VVD-leider Rutte om VVD-minister Schippers opnieuw aan te wijzen als informateur. Zij zei zelf vanmiddag al dat zij haast wil maken. Het debat is afgelopen.

Debat klaar

Het gaat nu heel snel. Nadat Schippers klaar was met haar beantwoording nemen maar weinig fractieleiders in tweede termijn het woord. Rutte dient een motie in om Schippers opnieuw tot informateur aan te wijzen. Die wordt waarschijnlijk zo aangenomen. Het debat is nu tien minuten geschorst

Schippers: jammer, maar waardevolle poging

Informateur Schippers is begonnen aan haar beantwoording. Ze zegt dat het jammer is dat het niet is gelukt, maar dat ze het waardevol vindt dat het is geprobeerd met deze combinatie van vier partijen. Ze zegt dat er lang is gepraat omdat het belangrijk is dat er geen meningsverschillen worden weggemoffeld. Alles moest boven tafel komen. "Wat op tafel lag, was voor partijen zo belangrijk dat ze dat stapje extra dat misschien nodig was niet wilden zetten."

Wekelijks een schriftelijk verslag

Kuzu (Denk) wil dat de informateur in de volgende fase van de onderhandelingen minstens één keer per week een schriftelijk verslag aan de Tweede Kamer stuurt.

Weerbericht van de SGP

Van de Staaij van de SGP grapt: "Ook over het weer hebben we niks te klagen. Ik wil opmerken dat het sinds de breuk met GroenLinks hard is gegaan met de opwarming van de aarde".

Ook Krol is niet veel wijzer geworden

Krol van 50Plus denkt dat de bezoekers van de meetup van GroenLinks vanavond een stuk wijzer zullen worden over de reden van de breuk, dan de leden van Tweede Kamer in dit debat.

Segers wil brief informateur

Het debat gaat verder. ChristenUnie-leider Segers wil een nieuwe brief van de informateur, waarin zij uitlegt wat nu precies de voetangels en klemmen waren bij deze formatiepoging. De ChristenUnie wordt nu gezien als meest voor de hand liggende vierde onderhandelingspartner, maar wil wel vooraf weten waar het aan begint.

Eerst regeling van werkzaamheden

De vergadering is nog geschorst, Voordat het debat over de formatie verder gaat, zal de Kamer eerst over de agenda voor de komende dagen praten.

Debat geschorst

Om 13.30 uur gaat het verder.

Asscher: was het een toneelstukje?

Asscher vraagt zich af of hij de afgelopen twee maanden naar een serieuze formatiepoging heeft gekeken of naar een toneelstukje. Hij vindt dat er te weinig informatie naar buiten komt om te weten wat het precies was. Hij vindt dat de onderhandelaars meer openheid van zaken moeten geven. Klopt het dat er een voorstel op tafel lag dat in strijd was met het internationaal recht en dat dit een brug te ver was voor GroenLinks?

Het gaat nog steeds over het droomkabinet van Roemer

Roemer: centrumlinks realistischer dan rechts met bijwagen

Roemer wil een centrumlinks kabinet, zonder de VVD. Het CDA mag wel meedoen. Buma grapt dat hij de uitnodiging zo aanlokkelijk vindt dat hij desnoods zonder zijn fractie wil aanschuiven. In werkelijkheid vindt hij de door Roemer geopperde optie weinig realistisch. Roemer wijst erop dat een centrumlinkse coalitie waarschijnlijk realistischer is dan een rechts blok met één linkse partner. Dat is nu één keer mislukt en nu is wat hem betreft de tijd rijp om een andere kant op te kijken.

Roemer droomt van centrumlinks

Roemer wil meer informatie

Roemer zegt dat de Kamer te weinig informatie heeft gekregen over wat er nu precies mis is gegaan. Hij wil vandaag nog een brief van de informateur waarin nader wordt ingegaan op de reden van de breuk.

Kijker buiten spel

Klaver: principiële ondergrens bereikt

Asscher vraagt zich af wat voor afschuwelijks er op de onderhandelingstafel heeft gelegen. Hij zegt dat duidelijk is dat de vier partijen het goed met elkaar hadden, maar dat er kennelijk sprake was van een principiële ondergrens, en dat die wat GroenLinks betreft is overschreden.

Klaver zegt dat hij dat hij tot afgelopen maandag niet had gedacht dat er een principiële ondergrens zou worden bereikt, maar dat dit helaas toch gebeurde. Hij zegt dat de langzaamaan-methode die Schippers hanteerde, waarschijnlijk als briljant was betiteld als de formatiepoging wel was gelukt.

Klaver: dit was een punt, geen komma

Klaver van GroenLinks: "De breuk van afgelopen maandag was helaas een punt en geen komma." In deze samenstelling, met deze vier partijen gaat het niet lukken, zegt hij. Hij zegt dat het verschil met de VVD "heel groot" was. Hij zegt dat hij het graag had zien slagen, maar dat de vier partijen er "met elkaar" niet zijn uitgekomen.

Pechtold wil niet zeggen of CU gewenste bruidspartner is

D66-leider Pechtold stelt de Kamer voor om een verkenner van VVD-huize aan te stellen, die kijkt naar de mogelijkheid om een coalitie te vormen met een stabiele meerderheid in Eerste en Tweede Kamer, die links en rechts met elkaar verbindt.

Asscher concludeert dat Pechtold teleurgesteld is dat de poging met GroenLinks niet is gelukt. Hij probeert of Pechtold misschien wel bereid is om details te geven over de mislukking. Hij zegt dat het voor de ChristenUnie belangrijk is om te weten of die partij een gewenste bruidspartner is. Pechtold wil geen partijnamen noemen en ook niet ingaan op details over het mislukken van deze formatiepoging.

Buma telt tot vier

Buma zegt dat hij nu een nieuwe start wil. Hij zegt dat hij een coalitie met GroenLinks niet meer zien ontstaan. Ook hij wil niet zeggen dat het alleen vanwege GroenLinks is mislukt. Net als Rutte zegt hij dat de vier partijen samen hebben besloten dat ze niet nader tot elkaar komen.

Asscher wil weten: er waren dus vier partijen en er is er één afgevallen? "Nee", zegt Buma, "ik kan me niet voorstellen dat ik dat zo heb gezegd. Je kunt niet zeggen: het gaat om drie partijen en de vierde is afgevallen. Elke partij is de vierde partij aan tafel, ook het CDA."

Buma: serieuze poging gedaan

De derde spreker is Buma van het CDA. Hij zegt dat er is onderhandeld met respect en vertrouwen. Hij zag een coalitie met GroenLinks net als Rutte niet als zijn eerste keuze. "Maar het was een logische keuze: de grootste partij en drie winnaars." Hij zegt dat hij een serieuze poging heeft gedaan om de onderhandelingen te laten lukken.

Wilders bereid om regeringsverantwoordelijkheid te nemen

De tweede spreker in het debat is Wilders van de PVV. Hij zegt dat de PVV bereid is om aan de onderhandelingstafel aan te schuiven en regeringsverantwoordelijkheid te nemen. Hij vindt het niet democratisch dat zijn partij wordt uitgesloten. "Dat is een belediging voor de kiezer."

Waarop liep het mis?

'Het lag niet aan GL"

Roemer vraagt of er alleen een meningsverschil was met GroenLinks. Rutte zegt dat het zijn conclusie is dat er geen coalitie met VVD en GroenLinks komt. Maar hij zegt dat dit niet betekent dat het mislukken van de formatie aan GroenLinks ligt. Er was een onderwerp waarvan vier partijen besloten: we komen er niet uit, zegt hij. "Dat was een conclusie van vier partijen."

Rutte wil CDA niet uitsluiten

Fractievoorzitter Thieme (Partij voor de Dieren) vraagt Rutte om het CDA uit te sluiten als coalitiepartner. CDA-leider Buma zou te weinig op hebben met groene onderwerpen. Thieme wijst erop dat 'groene partijen' zijn gegroeid in de Tweede Kamer. Dat betekent volgens haar dat de kiezers het klimaat heel belangrijk vinden.

Rutte moet lachen om de suggestie dat de VVD het CDA net als de PVV zou moeten uitsluiten. Hij zegt dat het een misverstand is dat het CDA niks opheeft met het klimaat.

Roemer: waar ging het exact om?

SP-fractievoorzitter Roemer vindt dat zolang niet duidelijk is waar het exact op is geklapt, andere partijen niet kunnen aanschuiven bij VVD, CDA en D66. Rutte herhaalt nog eens: "Het ging om migratie en daarbinnen een aantal deelonderwerpen".

Drukte bij de interruptiemicrofoon

'Geen pauzenummer'

Tegen Van der Staaij van de SGP verduidelijkt Rutte nog eens dat hij het absoluut niet ziet gebeuren dat er alsnog een kabinet met GroenLinks komt. "De inhoudelijke verschillen zijn te groot. Dit is geen pauzenummer."

'Het ging om een belangrijk punt'

Rutte wil niet verder gaan dan te zeggen dat de formatie is stukgelopen op een belangrijk punt.

Hij sluit GroenLinks niet uit als coalitiepartner. Maar zegt het onwaarschijnlijk te achten dat er alsnog een kabinet met GroenLinks komt. Hij zegt dat de onderhandelaars niet met slaande deuren uit elkaar zijn gegaan, maar dat de serieuze poging die is gedaan om een kabinet te vormen is mislukt.

'Deelakkoord is geen akkoord'

PvdA-fractieleider Asscher wil duidelijkheid over het mislukken van de formatiepoging. Wat was precies het probleem met de migratie? Dat onderwerp wordt steeds als breekpunt genoemd, maar is heel breed. Rutte zegt dat hij geen duidelijkheid kan geven over eventuele deelakkoorden, want die tellen wat hem betreft niet zolang er geen totaal akkoord is. Hij zegt dat hij daarom niet opener kan zijn dan tot nu toe.

Rutte: PVV geen betrouwbare partner

Rutte zegt regeren met de PVV geen aantrekkelijke optie vindt, omdat de PVV al eens is weggelopen als gedoogpartner. "Behalve het met elkaar eens zijn, moet je ook nog eens een betrouwbare partner zijn."

Wilders: stap over uw schaduw heen

Wilders interrumpeert. Hij wil weten met welke partijen Rutte het migratieprobleem wel denkt te kunnen aanpakken. Hij wijst erop dat de PVV juist vanwege dat probleem is opgericht en vindt dat Rutte over zijn schaduw heen moet stappen en toch met de PVV moet gaan onderhandelen.

Rutte: GL niet de eerste keuze

VVD-leider Rutte is de eerste spreker. Hij zegt dat een coalitie met GroenLinks niet de eerste keuze was van de VVD, maar dat zijn partij serieus heeft geprobeerd om de onderhandelingen te laten slagen. Hij zegt dat de VVD verantwoordelijkheid wilde nemen en dat de optie met GroenLinks een ruime meerderheid in de Tweede Kamer heeft.

Debat begint rond 10.45 uur

Het debat met informateur Schippers over de mislukte poging om een kabinet te vormen met VVD, CDA, D66 en GroenLinks begint rond 10.45 uur. De eerste spreker is VVD-leider Rutte.

De partijen die niet aan de onderhandelingstafel zaten, hebben veel vragen. De belangrijkste: waarom liep het spaak en waarom duurde het zo lang voordat duidelijk werd dat verder praten geen zin had?

U kunt het debat live volgen via NPO 1, NOS.nl en NPO Politiek