De onderhandelingen beginnen: 'moeilijk maar niet onmogelijk'

Vanochtend vanaf 9.30 beginnen de eerste, echt inhoudelijke onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks.

De partijen gaan het proberen eens te worden over een aantal grote thema's: de arbeidsmarkt, inkomensverdeling, de vereenvoudiging van het belastingstelsel, energie en milieu, veiligheid en defensie, immigratie en integratie, onderwijs en de zorg.

Rond de onderhandelingen hangt de sfeer van 'het wordt heel moeilijk, maar het is niet onmogelijk'. Dat komt doordat de opvattingen van de partijen op veel punten nogal uiteen liggen. GroenLinks, en dat is geen verrassing, heeft over de meeste onderwerpen een afwijkend standpunt.

Zo wil GroenLinks de uitkeringen verhogen, een hoge belasting op vermogen en winst en een ruimer asielbeleid. Ook pleit de partij voor meerdere vormen van vervuilingsbelastingen. Het zijn punten die bij een deel van de VVD-achterban op weinig instemming kunnen rekenen.

Water bij de wijn

CDA-onderhandelaar Sybrand Buma waarschuwt vooraf: "De einduitkomsten van de onderhandelingen zullen nooit de standpunten van GroenLinks worden." Waarmee hij maar wil zeggen dat Jesse Klaver namens GroenLinks water bij de wijn zal moeten doen.

Klaver probeerde gisteren al een statement te maken door in het debat over de formatie een motie in te dienen over het halen van de klimaatdoelen van Parijs. Dat ging VVD-leider Rutte te ver. Dat onderwerp ligt immers op de onderhandelingstafel en moet daar besproken worden. Klaver stopte de motie dus maar weer in zijn binnenzak.

Idealen

Maar ook de andere partijen hebben wensen en idealen in hun verkiezingsprogramma's staan waar de andere onderhandelaars weinig voor voelen. Zoals de legalisering van softdrugs bij D66 of het verhogen van de verhuurdersheffing bij de VVD.

Evengoed zijn er ook veel overeenkomsten te vinden, of mogelijkheden om compromissen te sluiten. En daar gaan de partijen zich de komende tijd op richten, zegt informateur Schippers.

Onderhandelen

Alle partijen vaardigen twee onderhandelaars af. Behalve de fractievoorzitters Rutte, Buma, Pechtold en Klaver zijn dat Halbe Zijlstra (VVD), Pieter Heerma (CDA), Wouter Koolmees (D66) en Kathalijne Buitenweg (GroenLinks).

Deze duo's gaan dagelijks in twee sessies onderhandelen. Van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur. Vandaag is er alleen een ochtendsessie van 9.30 tot 10.30 uur omdat Buma op Malta is voor een internationale bijeenkomst met christen-democraten.

Vrijdag is er alleen een middagsessie vanwege de wekelijkse ministerraad, waar premier Rutte en minister Schippers aan deelnemen.