Franse kiezers twijfelen en walgen: wantrouwen viert hoogtij
De Fransen gaan over vier weken naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Maar wie wordt het? De beslissende stem kan wel eens komen van de grote groep twijfelaars en wanhopigen. "Mensen walgen van de politiek en willen er niets meer mee te maken hebben."
Kandidaten zijn er genoeg: elf in totaal, van uiterst links tot uiterst rechts, twee vrouwen en negen mannen, van kansloos tot potentiële winnaar. Maar veel keus wil nog niet zeggen dat de keuze ook makkelijk is.
Uit een recent grootschalig opinie-onderzoek blijkt dat één op de drie Franse kiezers nog niet zeker weet of ze gaan stemmen. "Dat is een dramatisch hoog cijfer als je het vergelijkt met voorgaande verkiezingen", zeggen onderzoekers Gilles Finchelstein en Martial Foucault.
Onder jongeren is de twijfel nog groter: van de Fransen tot 35 jaar weet 43 procent nog niet of ze straks het stemhokje ingaan.
De twijfelaars bepalen de uitslag.
De twijfelaars zitten vooral in het politieke midden. De kiezers van de links-liberale Emmanuel Macron zeggen bijvoorbeeld 'waarschijnlijk' op hem te stemmen, maar denken ook nog van gedachten te kunnen veranderen. De kiezers van de rechts-populistische Marine Le Pen weten het juist al zeker: ze stemmen Le Pen en niemand anders.
En daarmee staat de winnaar van de presidentsverkiezingen alles behalve vast. "De twijfelaars bepalen de uitslag", concludeerde dagblad Le Monde kort geleden. Wij namen zelf de proef op de som en hebben een dag lang Parijzenaars ondervraagd bij een kiosk.
Onder Fransen heerst niet alleen onzekerheid, maar ook afkeer. De ontevredenheid is groot. Over maatschappelijke kwesties, zoals de werkloosheid en de terreurdreiging, maar ook over de politiek en politici. Driekwart van de Fransen vindt politici corrupt, 9 op de 10 Fransen vinden dat politici zich niet bezighouden met de zorgen van gewone mensen en 70 procent vindt dat de democratie niet goed functioneert.
"Een politicus wordt in Frankrijk gezien als iemand die fraudeert, die onbegrijpelijk praat, die er alleen voor de rijken is en die zich niet aan zijn beloftes houdt", concludeerde politicoloog Bruno Cautrès.
De gevolgen kunnen wel eens dramatisch zijn voor de Franse democratie, denkt directeur Brice Teinturier van onderzoeks- en peilingsbureau Ipsos. Hij schreef een boek over een nieuwe groep Fransen: de 'het-maakt-me-allemaal-geen-bal-meer-uit-kiezers'. Het boek kreeg inmiddels een prijs voor het beste politieke boek van het jaar.
"Wat in opkomst is, is niet alleen de twijfel, maar ook wantrouwen en zelfs haat", schrijft hij. "En dat is enorm riskant. Bij wantrouwen bestaat er nog een relatie. Maar mensen keren zich echt af van de politiek, en daarmee brokkelt de relatie tussen kiezers en politici af. Dat leidt tot een scheiding, een definitieve breuk. Mensen walgen van de politiek en willen er niets meer mee te maken hebben."
