Overwinteren in Griekse vluchtelingenloods: geen water, weinig warmte

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

Een paar weken geleden gingen beelden van ondergesneeuwde zomertentjes en verkleumde mensen in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos de hele wereld over. Inmiddels zijn er drie mensen bezweken aan de extreme omstandigheden op het Griekse eiland.

Maar ook op het vasteland van Griekenland veroorzaakt de kou, die in het noorden nog aanhoudt, veel problemen. De autoriteiten zijn bezig om vluchtelingen die nog in tenten en loodsen verblijven te verplaatsen. Die locaties hadden al voor de winter gesloten moeten zijn, zeggen hulporganisaties.

Walid Albaku, zijn vrouw Muna en hun twee zoontjes verblijven al acht maanden in tenten in een voormalige opslagplaats op een troosteloos industriegebied buiten Thessaloniki. "Het was erg koud tot vorige maand toen er verwarming werd geïnstalleerd. Maar door de vorst van de afgelopen weken zijn de waterleidingen gesprongen, en hebben we geen stromend water. En ook niet altijd elektriciteit."

Walid is naar buiten gekomen omdat er - na wekenlange pogingen - geen toestemming komt van de Griekse autoriteiten om binnen te filmen.

De Koerdische familie uit het Syrische Aleppo snakt ernaar hun tent te verlaten voor een hotelkamer of een appartement. Langzamerhand zijn er gezinnen vertrokken, maar volgens Walid zitten er nog zo’n 40 families in de loods.

De autoriteiten zijn veel te laat begonnen aan het winterbestendig maken van kampen, en het sluiten van voormalige fabrieksgebouwen en opslagplaatsen in het noorden van Griekenland, vinden de hulporganisaties. In het gebied kunnen de winters heel streng. Na het sluiten van de Balkanroute, en de ontruiming van het Idomeni-kamp aan de Grieks-Macedonische grens, kwamen daar de meeste vluchtelingenkampen.

Fabian Sloot, vrijwilliger bij het Mobile Info Team, een onafhankelijk organisatie die vluchtelingen helpt met hun asielprocedures, herplaatsing en familiehereniging, heeft het allemaal meegemaakt. Het gaat nu eenmaal langzaam en bureaucratisch hier, zegt hij.

"Het is ook moeilijk om meer dan 22.000 mensen ineens in hotels en appartementen onder te brengen. Zelfs in Nederland denk ik. Het probleem is alleen, het hoefde niet opeens. We hebben als hulporganisaties in de zomer al gewaarschuwd. Het wordt hier eerder winter, we hebben de omstandigheden vorig jaar in Idomeni gezien: mensen in de modder en de sneeuw. We weten dat het hier heel koud wordt. Dus ga er iets aan doen."

Al ging het in een traag tempo, de tentenkampen in het uiterste noorden werden gesloten of tenten werden vervangen door wooncontainers. Mensen kregen onderdak in hotels en appartementen, die door de vluchtelingenorganisatie UNHCR werden gehuurd.

Maar de winter kwam vroeg. Eind november werd een tentenkamp met yezidi-vluchtelingen aan de voet van een berg bedolven met sneeuw. In loodsen stookten mensen vuurtjes, waardoor soms gevaarlijke situaties ontstonden.

Bij Hotel Four Seasons vlak buiten Thessaloniki spelen Syrische kinderen buiten in de tuin in een groene, bijna idyllische omgeving. Het is een van de ongeveer tien hotels in de omgeving waarmee de vluchtelingenorganisatie UNHCR contracten heeft gesloten.

Volgens Liene Veide, UNHCR-woordvoerder in Noord-Griekenland, worden mensen uit kampen weggehaald zo gauw er plaatsen in hotels en appartementen vrijkomen.

"Kwetsbare groepen krijgen voorrang, zoals gezinnen met kleine kinderen, alleenstaande moeders, mensen met medische problemen. Ook uit de loodsen en opslagplaatsen op de industriegebieden."

Ze vertelt dat het plan was die locaties te sluiten en dat het helemaal niet de bedoeling was dat mensen daar de winter zouden doorbrengen. "De levensomstandigheden voor de mensen in die loodsen en opslagplaatsen waren al heel moeilijk, en nu in de winter nog erger."

Maar de overheid worstelde nog met de organisatie en coördinatie van het winterbestendig maken van de tentenkampen in de openlucht. En dus kwamen de verbeteringen in de industriële gebouwen nog later.

En zij geeft nog een reden. "Als de herplaatsing naar andere EU-lidstaten en familiehereniging sneller waren gegaan zouden er geen mensen meer in die loodsen zijn. Of hun leven riskeren door met smokkelaars in zee te gaan."

Familiehereniging

De familie Albaku wacht al maanden op hereniging met hun 11-jarige dochter, die in Oostenrijk is. Ze werden van elkaar gescheiden toen zij en een oom in een andere boot terechtkwamen bij de overtocht van Turkije naar Griekenland. De boot met de ouders en de twee zoontjes werd aangehouden door de Turkse kustwacht. Toen ze uiteindelijk toch in Griekenland aankwamen, was de Balkanroute gesloten.