"Antidepressiva doen meer kwaad dan goed", is de boodschap van de Deense hoogleraar Peter Gøtzsche, die onderschreven wordt door epidemioloog Dick Bijl. Van de 1,1 miljoen mensen die antidepressiva slikken, heeft 98 procent daar niks aan, zo zeggen zij. Bovendien hebben veel mensen last van vervelende bijwerkingen.
Maar hoe zien gebruikers van die medicijnen het? Wij vroegen het aan drie jongeren die antidepressiva slikken of hebben geslikt.
Eleanor Crick (23) reageert verbaasd op de uitspraken van de twee artsen. "Over de werking van antidepressiva is inderdaad nog veel onbekend, maar bij mij werkt het wel degelijk." Al had ze het liever niet geslikt. "Ik wilde er eerst echt niet aan. Ik dacht dat ik ook zonder wel van mijn depressie af zou kunnen komen."
Dat bleek alleen niet het geval. Haar huisarts stuurde haar door naar een psycholoog, waar ze zeker een half jaar uitgebreid sprak over haar depressie en het gebruik van het medicijn. "In die tijd ging het zo slecht met mij, dat ik er wel aan moest. Ik was angstig en suïcidaal, kon de deur niet meer uitkomen en moest stoppen met mijn studie."
Antidepressiva zijn volgens haar geen oplossing om hier vanaf te komen, maar wel een hulpmiddel om weer normaal te kunnen functioneren. Maar daarvoor moet ze wel accepteren dat ze last van de bijwerkingen heeft. "Je vlakt af in je emoties, je libido is weg en ik heb last van een droge mond en 's nachts zweet ik erg. Vooral dat laatste is heel vervelend."
Ze heeft dan ook kritiek op artsen die 'zomaar' antidepressiva voorschrijven. "Soms krijgen mensen het al als ze zich twee weken somber voelen. Dan denk ik: daar kun je niet het label 'depressie' op plakken. Hun gevoel kan ook heel andere oorzaken hebben."
Ook Lesley van de Langkruis (29) verbaast zich erover dat sommigen na twee weken al antidepressiva krijgen. "Bij mij was dat zeker niet het geval. Ik ging van mijn huisarts naar een psycholoog en vanaf daar weer naar een psychiater. En overal zijn wachtlijsten voor."
Het duurde dan ook even voordat ze twee jaar geleden antidepressiva kreeg, maar dat kwam ook omdat ze zelf liever geen medicatie wilde. "Het bleef natuurlijk mijn eigen keuze, maar de arts zei dat ik er baat bij zou hebben." Bovendien dacht ze niet dat ze depressief zou zijn. "Ik dacht dat alleen ongelukkige mensen dat zouden kunnen worden. Ik had toch alles voor elkaar?"
Het voelde eerst alsof ik aan de drugs zat.
Inmiddels weet ze dat het iedereen kan overkomen. En dat het echt wel iets meer is dan een beetje somber zijn. "Ik voelde gewoon niks meer. Ik was lamgeslagen en had geen besef meer van gevoel."
De antidepressiva hielpen haar 'het malen' in haar hoofd te stoppen en zo rust te vinden. Daardoor sloeg ook haar therapie beter aan. "De medicatie gaf mij rust, waardoor ik beter kon relativeren." En met deze positieve uitwerking, nam ze bijwerkingen voor lief. "Het voelde aan het begin een beetje alsof ik aan de drugs zat. Je leeft in een eigen wereld."
Inmiddels is Lesley helemaal van de medicijnen af.
Vera van Zelm (32) zegt in de war te raken van de uitspraken van de twee hoogleraren. "Waar komen deze cijfers vandaan? Er zijn heel veel onderzoeken die andere dingen zeggen." Dit soort 'aan-de-bel-trekkerij' zorgt er volgens haar voor dat depressies in een negatief daglicht komen. "Het is niet zo dat je het even uit kunt zieken."
Zelf gebruikt ze al bijna drie jaar antidepressiva en ook tijdens haar zwangerschap heeft ze het doorgeslikt. Dat deed ze op aanraden van de pop-poli, waar vrouwen met een kinderwens en psychische ziekte terechtkunnen. Over haar keuze hiervoor hield ze een blog bij. "Ik ben kwetsbaar voor depressies en ik had tijdens mijn zwangerschap 80 procent kans om terug te vallen."
En dat wilde ze echt niet. Want toen ze voor het eerst antidepressiva kreeg, zat ze naar eigen zeggen 'heel diep'. "Ik was wanhopig en er was geen andere optie dan antidepressiva."
Volgens Vera behandelt het medicijn iets waar je zelf geen controle over hebt. "Een depressie moet op twee fronten worden aangepakt, zo heb ik me laten vertellen: het gedachtegedeelte kun je in therapie behandelen en de antidepressiva pakt het gebrek aan het stofje serotonine aan."
Vera zou verder liever zien dat antidepressiva alleen door een psychiater wordt voorgeschreven, in plaats van een huisarts. "Maar daar zijn de wachtlijsten zo lang, dat het veel te lang duurt voordat je terecht kunt."
