"Het is een heldere denker. Hij drukt zich kort en kernachtig uit en is niet van de lange verhalen" zo vertelt Jeroen van der Veer, oud-topman van Shell, over Exxon Mobil-topman Rex Tillerson. Tillerson is door Donald Trump voorgedragen als minister van Buitenlandse Zaken van de VS.
Trump zegt in een verklaring dat Tillersons vasthoudendheid, brede ervaring en diepgaande kennis van de geopolitiek hem tot een uitstekende keuze maken. De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken zal zich voornamelijk richten op stabiliteit in de regio en focussen op de nationale veiligheidsbelangen van de VS, aldus Trump.
Defensiespecialist Ko Colijn van Instituut Clingendael denkt dat Tillerson het nog zwaar zal krijgen. "Hij is niet zo'n wereldreiziger. Hij heeft de wereld tot nu vaak vanuit Texas door zijn oliebril bekeken. Hij zal spoedig ontdekken dat de wereld anders is als minister."
Tillerson heeft geen politieke ervaring, maar dat hoeft geen probleem te zijn volgens Marcel Kramer, bestuursvoorzitter van South Stream. "Zijn werk heeft hem ongetwijfeld leren leven met tal van contrasten en tegengestelde belangen en hij heeft veel aspecten van de internationale politieke wereld van nabij kunnen zien."
Kramer is benieuwd of de nieuwe functie Tillerson zal bevallen. "Hij begrijpt de Amerikaanse politiek ongetwijfeld zeer goed, maar dat is iets anders dan er jarenlang dag in dag uit middenin te moeten werken. Je zou je haast afvragen waarom iemand in zijn positie 'zichzelf zoiets aandoet'."
Banden met Poetin
Tillerson (64) werkt al veertig jaar bij oliebedrijf Exxon Mobil. Het is bekend dat hij goede banden onderhoudt met de Russische president Vladimir Poetin; volgens critici zijn die banden te innig.
Onder leiding van Tillerson heeft Exxon samenwerking gezocht met het Russische oliebedrijf Rosneft om toegang te krijgen tot olievelden in het Noordpoolgebied. In 2013 kreeg Tillerson een belangrijke vriendschapsonderscheiding van Moskou.
"Tillerson heeft vriendelijke en goede gesprekken gehad met Poetin over win-win situaties. Ze hielpen elkaar met technieken om schaliegas te kunnen boren en dergelijke", zegt Colijn. "Maar we ebben het nu ook over sancties. En als hij nu een deal maakt met Rusland, zal de rest van de wereld kijken naar de belangen van Exxon."
Van der Veer schat de relatie tussen Poetin en Tillerson niet direct zo vriendschappelijk in. "Shell en Exxon hebben grote projecten in Rusland, daarbij kan het zijn dat je de president ontmoet. Dat betekent niet dat ze vrienden zijn, zoals de media nu schrijven."
America First
Volgens Colijn maakt Trump met zijn keuze voor Tillerson als minister van Buitenlandse Zaken nog een keuze duidelijk.
"De VS is de systeembeheerder in de wereld. Trump heeft nu laten zien dat hij kiest voor America First en dat de rol als systeembeheerder hem koud laat. Dat maakt de verhoudingen in de wereld fundamenteel anders."
