Meer dan de helft van de Italiaanse kiezers heeft gisteren in een referendum tegen een grondwetswijziging gestemd en daarmee premier Matteo Renzi naar huis gestuurd. De premier had zijn politieke lot aan de stemming verbonden en kondigde al snel na de uitslagen zijn vertrek aan.
Ook in de Noord-Italiaanse stad Verona stemde een ruime meerderheid tegen de voorstellen van Renzi. Op de markt op de Piazza delle Erbe zijn nee-stemmers een dag later in groten getale te vinden. "Het is de hoogste tijd voor verandering", zegt een inwoonster van de stad. “Renzi heeft zijn kans gehad, maar heeft die laten liggen."
- Nieuwsuur
'Renzi heeft de afgelopen jaren te weinig heeft gedaan om de problemen van Italië op te lossen' - Nieuwsuur
Op de markt op de Piazza delle Erbe zijn nee-stemmers een dag later in groten getale te vinden
Zelfs de ja-stemmers op de markt vinden dat de premier de afgelopen jaren te weinig heeft gedaan om de problemen van Italië op te lossen. "We hebben duizenden kilometers kust en daar komen migranten uit Afrika zo doorheen", zegt een vrouw die inkopen doet. "Daar moest de politiek eens wat aan doen."
Het referendum kwam voor de premier een paar jaar te laat, zegt jurist Matteo Nicolini van de Universiteit van Verona. "Toen Renzi in 2014 met dit voorstel kwam, was de situatie heel anders dan nu. De jonge premier was destijds erg populair, maar sinds een reeks schandalen wil haast iedereen van hem af."
Opvallend is dat vooral een grote meerderheid van jonge kiezers tegen de grondwetswijziging heeft gestemd. Zij vinden dat Renzi voor hen veel te weinig heeft gedaan. "Renzi heeft wel banken en bedrijven gered, maar nauwelijks iets aan de hoge jeugdwerkloosheid gedaan", zegt Nicolini.
Ondanks het vertrek van de premier is van een crisisstemming in Verona nauwelijks iets te merken. Ook Nicolini maakt zich over de politieke toekomst van het land geen zorgen. "Italië zal dit met gemak overleven, als we uit Europa maar enige steun blijven krijgen.”
Verkiezingen?
"Italië moet nu wel op zoek naar een politieke oplossing", zegt correspondent Rop Zoutberg. "Komt er een tijdelijk zakenkabinet tot 2018 als er nieuwe verkiezingen zijn gepland? Of moeten er snel nieuwe verkiezingen komen?"
Vandaag heeft de Italiaanse president Sergio Mattarella premier Renzi gevraagd nog even aan te blijven, totdat er meer duidelijkheid is. Renzi heeft daarmee ingestemd. Maar de Lega Nord en de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo willen zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen.
Geen catastrofe
Ook in Brussel is de uitslag van het referendum met extra interesse gevolgd. "Een 'nee' bij het referendum in Italië wordt hier uitgelegd als een 'nee' tegen de Europese Unie", zegt correspondent Arjan Noorlander in Brussel.
"Er wordt gevreesd voor nieuwe instabiliteit in Italië. De Italiaanse banken stonden al onder druk. En dat voedt de vrees voor een nieuwe eurocrisis."
Jean Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, noemt de uitslag van het referendum in Italië echter geen catastrofe. "Het zijn gevaarlijke tijden waarin we leven. Natuurlijk maken de Italianen er het beste van, maar ik ben bezorgd over het toenemend aantal politici in Europa dat bereid is om de anti Europese kaart te spelen", aldus Juncker
Juncker: "Nee zeggen is zo makkelijk. De tegenstemmers, de populisten, nemen geen verantwoordelijkheid, waardoor wij alle kritiek over ons heen krijgen."
"Het referendum in Italië ging niet over Europa, het is een binnenlandse zaak", vindt minister Jeroen Dijsselbloem. De voorzitter van de eurogroep benadrukt dat het economisch juist heel goed gaat in Europa.
Het Italiaanse 'nee' zorgt vooralsnog voor slechts rimpelingen op de financiële markten. In de aanloop naar de beursweek werd verwacht dat het 'nee' beleggers en beurzen geld en vertrouwen zou kosten en de euro fors zou verzwakken. Maar inmiddels staat de euro weer op bijna hetzelfde niveau als voor het referendum.
