Huizen die verzakken en grondwater dat dreigt te vervuilen. Volgens de provincie Limburg zijn dat de gevolgen van de mijnbouw. Het verontreinigde mijnwater uit de kolenmijnen, dat niet meer wordt weggepompt, kruipt langzaam omhoog. Krijgt Limburg een probleem dat vergelijkbaar is met Groningen?
De laatste kolenmijnen in Limburg werden in 1975 gesloten. Nu staat Limburg recht tegenover Den Haag over de erfenis. Want uit de afgesloten dieptes van de mijnen kruipt gif onstuitbaar omhoog. Per jaar met bijna twee meter. Nog veertig meter en het grondwater wordt bereikt. Een catastrofe op termijn.
Kosten
Minister Henk Kamp van Economische Zaken vindt dat alle schade door de mijnbouw inmiddels is verjaard. Limburg denkt daar anders over en wil met een proefproces die verjaring van tafel halen.
De Limburgse gedeputeerde Daan Prevoo wil een vergoeding voor de schade. "Schade kun je herstellen, maar dan moet je een inschatting maken over de kosten. Waar hebben het over: tien miljoen, honderd miljoen of honderden miljoenen?"
Hoogleraar Ramon Hanssen van de Technische Universiteit Delft is gespecialiseerd in de bewegende Nederlandse bodem. Terwijl Groningen daalt door de gaswinning, stijgt Limburg omdat in het mijngebied het gesteente als een spons water opzuigt.
"Het oude mijngebied komt omhoog. En dat is al enige tijd bezig", zegt Hanssen.
Maar niet overal stijgt de Limburgse bodem gelijkmatig. Het huis van Nico Hendriks scheurt omdat het op een verzakkende mijnschacht staat. Zijn zaak is uniek - en speelt een rol in het proefproces - omdat bewezen is dat de verzakkingen door de mijnbouw komen.
"Balken versterken nu mijn huis, de wanden zijn helemaal gescheurd. Die moeten hersteld worden."
Wiel Niks is oud-mijnwerker en werkt nu in het mijnmuseum in Heerlen. Hij heeft een goed idee van de vervuilingsgraad van het water. "Het mijnbedrijf was een smerig en modderig bedrijf. Daar zijn materialen gebruikt als emulsies voor boorhamers en machines, daar zat troep bij. Dat wisten we toen al."
Bijna alles ondergronds staat nu onder water: een enorm, vervuild, onzichtbaar stuwmeer, denkt Niks. "Er is ook veel asbest gebruikt ondergronds. Dat was normaal in die tijd. Ik denk dat we nog voor verrassingen komen te staan. En het water in dat stuwmeer stijgt dagelijks."
Minister Henk Kamp van Economische Zaken heeft laten weten dat hij de gevolgen van de mijnbouw onderzoekt.
"De resultaten van het onderzoek worden met de Limburgse bestuurders besproken. Dit overleg is nu gaande. Na afronding hiervan zal een besluit worden genomen over de te nemen maatregelen. Het streven is om de Tweede Kamer hierover voor het einde van het jaar te informeren."
