Bijna negentig miljoen euro subsidie bedoeld om asielzoekers met een verblijfsvergunning aan een huis te helpen, is nog niet uitgekeerd. Dat blijkt uit een overzicht van de organisatie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de subsidieregeling, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Van de 87,5 miljoen euro die beschikbaar is, was op 1 november slechts 93.750 euro uitgekeerd. Vanuit gemeenten en woningcorporaties is er kritiek op de regeling. Door de voorwaarden die er aan de subsidieregeling worden gesteld, blijkt de regeling volgens hen in de praktijk slecht uitvoerbaar.
Lange wachtlijsten
De huisvesting voor asielzoekers met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders of vergunninghouders genoemd, vormde vorig jaar een groot probleem. Zo'n zestienduizend van hen wachtten in asielzoekerscentra op een woning. Gemeenten worstelden met lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen en de verplichting om statushouders te huisvesten.
In november vorig jaar presenteerde het Rijk verschillende maatregelen die de druk op de woningmarkt moesten verlichten. Een van de maatregelen is de subsidieregeling 'tijdelijke regeling stimulering huisvesting vergunninghouders', die ervoor zorgt dat asielzoekers met een verblijfsvergunning sneller vanuit het azc naar een woning verhuizen.
Voor in totaal veertienduizend statushouders moest er zo op korte termijn woonruimte bijkomen. Hiervoor was 87,5 miljoen euro aan subsidie beschikbaar: 6250 per statushouder.
De subsidieregeling biedt voor Amsterdam geen soelaas. Wij willen mensen juist mengen, voor de integratie.
Om in aanmerking te komen voor de subsidie moet de aanvrager aan verschillende voorwaarden voldoen. Er moeten minimaal vier statushouders in één woning wonen, zodat gemeenten minder geld kwijt zijn aan bijstandsuitkeringen en er ook geen huurtoeslag hoeft te worden uitgekeerd.
Ook mag de huur niet meer bedragen dan 145 euro per maand. De subsidie is met name bedoeld voor woningen die eerder nog geen woonfunctie hadden, zoals containerwoningen en omgebouwde kantoren.
De gemeente Amsterdam kan niets met die voorwaarden, zegt wethouder Laurens Ivens. "De subsidieregeling biedt voor Amsterdam geen soelaas. Wij willen mensen juist mengen, voor de integratie."
Het Verwey-Jonker Instituut deed onderzoek onder twintig middelgrote gemeenten. Niet een daarvan blijkt gebruik te hebben gemaakt van de subsidieregeling. Volgens onderzoekster Eliane Smits van Waesberghe leeft het sentiment breder onder gemeenten.
"Gemeenten geven aan dat ze in samenwerking met woningcorporaties geen business case kunnen maken, dus geen sluitende begroting. Het druist ook in tegen hun beleid van integratie."
Naast het uitgekeerde bedrag van 93.750 is er voor bijna 19 miljoen euro aan subsidie aangevraagd. De subsidie wordt pas verstrekt als de huisvesting ook daadwerkelijk gerealiseerd is. Dit is nog niet het geval. De gereserveerde subsidie is daarom nog niet uitgekeerd.
Volgens minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst) zijn de voorwaarden die aan de subsidieregeling gesteld zijn wel degelijk werkbaar. "Zowel particuliere investeerders, gemeenten als corporaties hebben aanvragen en plannen ingediend voor de subsidieregeling. Ook is er een gemeente die met behulp van deze regeling statushouders heeft gehuisvest en daarvoor een beschikking heeft gekregen."
"De meeste gemeenten benutten daarvoor de bestaande woningvoorraad van corporaties. Voor hen is de subsidieregeling niet aan de orde", aldus het ministerie. "De subsidieregeling staat open voor gemeenten die de bestaande woningvoorraad willen uitbreiden en meer flexibiliteit willen creëren, bijvoorbeeld om verdringing van reguliere woningzoekenden te voorkomen wanneer er sprake is van een verhoogde asielinstroom."
Op dit moment verblijven er nog steeds zo'n dertienduizend asielzoekers met een verblijfsvergunning in asielzoekerscentra in afwachting van een huis.