Een biertje in de boekhandel of wijn proeven bij de kaasboer. In verschillende gemeenten wordt geëxperimenteerd met het schenken van alcohol op plekken waar je het niet meteen zou verwachten.
Gezondheidsorganisaties zijn er niet blij mee. Ze vinden dat drankgebruik juist moet worden ontmoedigd, terwijl gemeenten ondernemers de ruimte willen geven om een glaasje te schenken.
Eind dit jaar begint de Tweede Kamer met de evaluatie van de Drank- en Horecawet. Moet het alcoholbeleid worden versoepeld of juist veel strenger?
Doodsoorzaak
Tachtig procent van de Nederlandse bevolking drinkt alcohol. Zo'n tien procent is een overmatige drinker. Voor mannen geldt dat vanaf 21 glazen per week, voor vrouwen vanaf 14 glazen. Dat moet anders, vindt psychiater René Kahn. Hij schreef het boek Op je gezondheid? over de effecten van alcoholgebruik.
"Na het roken van tabak, is alcoholgebruik de belangrijkste te voorkomen doodsoorzaak ter wereld," schrijft Kahn. Het boek is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek van de afgelopen decennia. Kahn nam jaren zitting in de Gezondheidsraad, die vorig jaar adviseerde dat geen alcohol drinken de meest gezonde keuze is.
De ondertekenaars van het Alcoholmanifest vinden ook dat drinken moet worden ontmoedigd. De elf organisaties die het manifest opstelden, bevelen aan om een minimumprijs voor alcohol in te voeren, reclame en sponsoring aan banden te leggen en het aantal verkooppunten te verminderen.
Wim van Dalen, directeur van de organisatie STAP die het manifest ook ondertekende, vindt dat er een cultuuromslag moet komen. "Alcohol wordt gezien als iets dat normaal is en door sommigen zelfs als iets gezonds. We hebben een veel te positief beeld door reclame en wat we elkaar wijs maken. Dat terwijl alcohol een heel schadelijk product is."
Begin oktober verscheen een rapport van het RIVM waaruit bleek dat de maatschappelijke schade van alcoholgebruik tussen de 2,3 en 2,9 miljard euro bedraagt. Het RIVM becijferde dat verhoging van de accijnzen met 50 procent tussen de 14 en 20 miljard zou opleveren aan productiviteitsverbeteringen, minder vroegtijdige sterfte, minder verkeersongevallen, minder inzet van politie en justitie en minder schooluitval.
Blurring
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) houdt momenteel een proef met 'blurring': het vermengen van retail met horeca en slijterij. Er doen 34 gemeenten mee. Bij de boekhandel mag wijn of bier geschonken worden, en bij de bakker mag een flesje sterke drank in een cadeaupakket zitten.
De proef is controversieel: staatssecretaris Martin van Rijn was van meet af aan kritisch en vroeg de VNG om de proef te stoppen. Volgens de huidige Drank- en Horecawet is blurring niet toegestaan.
Ondernemers zijn juist erg positief. Lisa Snijders van boekhandel Stevens in Hoofddorp organiseert evenementen in haar zaak waarbij ze alcohol schenkt. Ze hoopt dat de wet verruimd wordt.
Trekker van de pilot is burgemeester Pieter Verhoeve van de gemeente Oudewater. Ook hij is positief en kan zich niet vinden in de kritiek dat blurring alcoholgebruik verder bevorderd. "Wij hebben ook te maken met ondernemers die willen ondernemen en consumenten die willen consumeren. We moeten een algemene afweging maken."
Verdeeld
De Tweede Kamer buigt zich vanaf december over de Drank- en Horecawet. Daarin wordt de pilot van de VNG en het RIVM-rapport meegenomen. Een rondgang langs de grootste partijen laat zien dat de Kamer verdeeld is over alcoholbeleid.
De meeste linkse en christelijke partijen zijn tegen blurring en voor maatregelen, bijvoorbeeld alcoholreclame beperken. VVD en D66 staan positief tegenover blurring en willen geen verdere maatregelen om drankgebruik te ontmoedigen. De PVV heeft nog geen standpunt bepaald. GroenLinks kon niet reageren.
Het kabinet deed volgens critici de afgelopen jaren te weinig om alcoholgebruik te ontmoedigen. René Kahn noemt het kabinet "laks" en Wim van Dalen van STAP zegt: "Los van de NIX-18 campagne heeft het kabinet niks concreets gedaan, terwijl er voldoende maatregelen op tafel liggen die werken."
