Altijd blijven lachen, zegt clown Bassie. Maar als het zo doorgaat, belanden lachwekkende clowns in het verdomhoekje. Sinds augustus is het raak in Amerika: naargeestige clowns maken nietsvermoedende burgers het leven zuur. Inmiddels zijn ze al in meer dan twintig staten gesignaleerd.
En dat gaat best ver: ze zouden kinderen in de bosjes proberen te lokken, bedreigen mensen via internet en een week geleden stond een 16-jarige clown met een mes te zwaaien in de metro van New York. Het probleem is zo serieus, dat de woordvoerder van president Obama de vraag kreeg of de president ervan op de hoogte was en of er een plan van aanpak was.
In verband met Halloween waarschuwt de politie dan ook om je clownskostuum vooral in de kast te laten hangen. Twee jaar geleden was er in Frankrijk een verbod op clowns met Halloween, vanwege eenzelfde soort terrorclowns die daar huishielden.
Nou zijn dit specifiek enge clowns, maar veel mensen moeten er sowieso niet veel van hebben. Eerder werd aan de universiteit van Sheffield een onderzoek gedaan onder kinderen tussen de 4 en 16 jaar, om te kijken of clownsplaatjes kinderen in een ziekenhuis opvrolijken of juist niet. Alle kinderen gaven aan clowns helemaal niet leuk te vinden.
Terwijl het oorspronkelijke idee van clowns toch onschuldig vermaak was. Waarom zijn we er dan zo bang voor?
Ze zijn zo eng omdat ze onvoorspelbaar zijn.
Volgens psychiater Damiaan Denys, gespecialiseerd in angsten, zijn we altijd al bang geweest voor clowns. "Omdat ze onvoorspelbaar zijn, dat is eng. Ze brengen je uit evenwicht, ook de leuke clowns. Er kan ineens water uit een bloemetje komen." Sommige mensen zijn niet zozeer bang, maar voelen zich wel ongemakkelijk bij een clown. "Dat heb ik zelf ook."
Een andere reden is dat clowns een gezicht hebben dat niet reageert op normale emoties. "Door de schmink is het uitdrukkingsloos, en je wil juist dat iemand reageert als je iets zegt."
En misschien wel de belangrijkste reden: "Clowns waren tot voor kort altijd leuk bedoeld", zegt Denys. "Maar de laatste 15-20 jaar worden clowns geassocieerd met enge dingen. Hij is niet meer een kindervriend, maar een horrorfiguur in films en boeken. Thrillerauteurs zijn altijd op zoek naar iets wat we leuk vinden, om ons daarmee bang te maken. Dat is hun grootste uitdaging."
Stephen King, de schrijver van IT, waaraan veel mensen hun clownsfobie, of coulrofobie, te danken hebben, doet intussen alsof er niets aan de hand is:
Volgens een wetenschapper van Harvard in Amerika heeft de angst te maken met iets wat je kent, maar nét niet helemaal. "Horror is het vertrouwde dat steeds onvertrouwder wordt", zegt Steven Schlozman. Dus een clownsgezicht dat veel wegheeft van een mens, maar toch niet helemaal.
Voor altijd verpest?
Worden clowns dan ooit weer leuk? Denys denkt van niet. "Misschien is ons gevoel voor humor veranderd. Maar als het zo doorgaat, belandt -ie in het verdomhoekje." En dat geldt ook voor poppen, zegt de psychiater. "Die zijn ook eng geworden, die worden nu vaak geassocieerd met horror."
Kan je er ook iets aan doen? "Lachen", zegt Denys. "Als je ze uitlacht, verdwijnt het effect." Wat Bassie zegt dus: altijd blijven lachen.
"Maar als ze echt gevaarlijk zijn, dan moet je uiteraard wegrennen", voegt Denys eraan toe.