'Kernproef Noord-Korea: eng, knap en ze komen ermee weg'

Ondanks alle sancties tegen Noord-Korea en de belabberde economie heeft het land naar eigen zeggen de tweede succesvolle kernproef van het jaar gedaan. "Het is beangstigend, maar ergens ook wel knap voor zo'n arm land", zegt kernwapendeskundige Sico van der Meer.

"Het ergste is dat ze er vrijwel zeker mee weg gaan komen. Noord-Korea is een bekwame geopolitieke speler. Het buitenland staat machteloos, tenzij het communistische land écht een grens overschrijdt."

Van der Meer is nucleaire veiligheidsonderzoeker aan het Clingendael Instituut voor internationale betrekkingen. Hij volgt de situatie in Noord-Korea op de voet en weet dan ook dat het land zijn nucleaire capaciteiten weleens overdrijft.

Propaganda

"Het zijn nogal bluffers en er is altijd propaganda in het spel", zegt Van der Meer. De proef in januari had volgens hem dan ook een aardbeving kunnen zijn, maar deze keer lijkt het menens. "Uit voorlopige metingen lijkt het echt om een kernproef te gaan."

Over een paar dagen zal er meer duidelijkheid over zijn. Bij ondergrondse nucleaire testen komt er altijd een kleine hoeveelheid radioactief gas in de atmosfeer terecht. Van der Meer: "De VS en Japan zullen zogenoemde snuffelvliegtuigen gebruiken om dat te meten in het luchtruim."

Het communistische land doet de testen volgens de kerndeskundige ondergronds en op dezelfde locatie. "Dat gebeurt niet zomaar in een oude mijn", legt hij uit. Het wordt gedaan met geavanceerde apparatuur om de resultaten in kaart te brengen.

Raketten met kernkoppen

Het zou de vijfde kernproef zijn in ongeveer tien jaar tijd. Noord-Korea beweert dat het inmiddels succesvol kernkoppen op ballistische raketten kan plaatsen.

"Dat kan weer borstklopperij zijn", zegt Van der Meer. "Toch lijkt het erop dat Noord-Koreaanse kernwetenschappers er steeds dichterbij komen en dat is beangstigend."

Het zijn volgens Van der Meer niet geavanceerde atoomwapens zoals de VS of Rusland hebben. Eerder vergelijkbaar met de kracht van de kernbommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Daar kwamen toen 250.000 mensen door om het leven.

"Krankzinnig dat een ontwikkelingsland de machtigste wapens ter wereld weet te bouwen." Volgens de kernwapendeskundige heeft Noord-Korea er speciale opleidingen voor, allemaal in eigen land. De kosten voor het programma zijn lastig in te schatten.

Honger en strafkampen

"Het is ten koste gegaan van de bevolking", zegt Van der Meer. Hij verwijst naar de strafkampen en grote honger in Noord-Korea. De dictatuur heeft meerdere malen te maken gehad met een hongersnood. Naar schatting kwamen er alleen al in de jaren 90 een miljoen mensen door om het leven.

Het communistische land is een van de negen naties ter wereld met kernwapens. De geopolitieke situatie is volgens Van der Meer de enige reden dat dictator Kim Jong-un ermee wegkomt.

"Stel je voor: een Afrikaans land dat kernwapens bouwt en schreeuwt 'pas op Amerika, of we blazen Washington omver!' De president van zo'n staat wordt dan gelijk afgezet door de VS. Tegen Noord-Korea staat het buitenland daarentegen machteloos."

Gehersenspoeld

De patstelling heeft volgens Van der Meer een aantal redenen. Het land ligt tussen Rusland, China, Japan en Zuid-Korea. "Economische grootmachten die geen trek hebben in een oorlog met 25 miljoen gehersenspoelde Noord-Koreanen."

Noord-Korea is een gesloten dictatuur met naar verhouding een van de grootste legers ter wereld. "Ingrijpen door welke partij dan ook zou chaos veroorzaken en met een bloedige guerrillastrijd als gevolg", zegt Van der Meer.

Raketten paraat

"Het land heeft de raketten paraat die gericht staan op de hoofdstad van Zuid-Korea. Seoul ligt vlak bij de grens, heeft tien miljoen inwoners en is een economische motor in de regio."

Daar komt bij dat China de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un een hand boven het hoofd houdt. "Het is een belangrijke bufferzone tegen de Amerikaanse invloed op Zuid-Korea. En als het tot een oorlog komt vluchten er miljoenen gehersenspoelde, arme Noord-Koreanen naar China. Daar zit het land niet op te wachten."

"Het buitenland denkt: het is niet ideaal, maar als we ingrijpen wordt het veel erger." Daarom heeft de internationale gemeenschap volgens Van der Meer weinig opties behalve afwachten.

"Ze zullen ermee wegkomen totdat ze een soort rode lijn passeren. Bijvoorbeeld als ze een land aanvallen met kernwapens. Of als ze atoombommen aan terroristen verkopen. Als IS bij hen aanklopt en de VS komt daarachter, dan is het gelijk afgelopen."