Filipijnse president op dreef: duizend dode 'drugsdealers'

"Het zijn duizend dode drugsdealers, waar maken ze zich druk om?" President Rodrigo Duterte van de Filipijnen is de internationale bemoeienis over het optreden van doodseskaders in zijn land zat. "Laat de politie haar plicht doen."

Duterte is amper twee maanden aan de macht en sindsdien worden vrijwel elke ochtend dode 'drugsdealers' gevonden op straat. Soms hebben de doden een boodschap om hun nek, zoals een kartonnen bordje met de woorden 'ik ben een dealer'.

Een deel van hen is geliquideerd door doodseskaders: gemaskerde, gewapende mannen die 's nachts met een lijst op pad worden gestuurd.

'Agenten die overwerken'

"Niemand weet wie ze zijn", vertelt NOS-correspondent Michel Maas. "Waarschijnlijk zijn het agenten die 'een beetje overwerken' in hun vrije tijd." Ze werken een dodenlijst af die is opgesteld door de politie. Samen met buurthoofden wordt een overzicht gemaakt van wie er verdacht wordt van drugscriminaliteit.

"Als je daarop staat, ben je je leven niet meer zeker", zegt Maas. De verdachten worden dag en nacht in de gaten gehouden. Ze worden weggelokt met een smoes en gedood met messen of pistolen.

"Er zijn moeders die op deze manier al hun zoons hebben verloren. Zonder dat ze ook maar eens kans hebben gehad om hun onschuld te bewijzen", zegt Maas.

Arme sloebers

Naar schatting zijn inmiddels duizend mensen omgebracht die gelinkt waren aan drugshandel. Maas: "Ook drugsgebruikers, arme sloebers die juist hulp nodig hebben. Mensen uit de krottenwijken die alleen kunnen vluchten in de drugs."

Het land met 100 miljoen inwoners kampt al jaren met armoede en corruptie. Daardoor is de drugsproblematiek groot. De dealers en handelaren zijn een plaag voor de Filipijnse bevolking. Dat verklaart ook de grote populariteit van de hardliner Duterte.

"Hij schopt alle heilige huisjes omver en stopt nergens voor. Dat vindt de bevolking geweldig", zegt Maas. "Ze zien dat Duterte meent wat hij zegt en corruptie en drugsproblemen keihard aanpakt."

Duterte had van tevoren een bikkelharde strijd beloofd tegen drugscriminelen. "Klootzakken, ik vermoord jullie", zei hij op tv tegen hen. "Als verdachten zich verzetten, schiet ze dan dood en je krijgt een medaille."

De keiharde aanpak komt Duterte op felle kritiek te staan. Mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties veroordelen de liquidaties. Studenten protesteren en ook de katholieke kerk veroordeelt de bloedige drugsoorlog.

"Veranderen we nu van een land van drugsgebruikers tot een natie van moordenaars", vroeg een invloedrijke Filipijnse bisschop zich op Twitter af.

Het bloedvergieten heeft ook overvolle gevangenissen tot gevolg. Sinds de doodseskaders in actie komen, hebben zich bij de politie ruim 125.000 mensen gemeld: allemaal verdachten van drugsdelicten die bang zijn om te sterven.

"De gevangenissen zijn zo vol, dat ze zakkenrollers vrijlaten om plaats te maken voor dealers", zegt Maas. Er zijn gevangenissen met plek voor 800 man waar nu 4000 mensen vastzitten. "Elke hal ligt 's avonds vol met slapende gevangenen."

'Einde aan corruptie'

Toch is de steun voor de Filipijnse president stabiel gebleven. "De meeste Filipijnen hopen dat Duterte blijft volhouden. Dan komt een einde aan corruptie, hopen ze."

Duterte heeft lijsten openbaar gemaakt met daarop politici, generaals en hoge ambtenaren die verdacht zijn van corruptie of medeplichtigheid aan drugshandel. "Hij heeft eerder al gezegd: als het hele parlement tegen me is, dan hef ik het op."