Massaal applaudisseerden Europese voetbalbestuurders eind februari omdat niet de besmette Sjeik Salman uit Bahrein, maar 'hun' Gianni Infantino de baas van het voetbal was geworden, na jaren vol schandalen. Er werden grote woorden gesproken. "Het voetbal is gered", meende een prominent lid van het UEFA-bestuur.
KNVB-voorzitter Michael van Praag zei destijds: "Infantino komt er brandschoon in. Die kan helemaal zonder last van het verleden de FIFA veranderen op de manier die we allemaal willen." Ook de Belgische FIFA-bestuurder Michel D'Hooghe was vol lof: "Ik denk dat hij uiteindelijk wel de juiste man op de juiste plaats is voor de toekomst van FIFA."
Terug naar donkerste dagen onder Blatter
Maar ruim honderd dagen later ligt de kersverse president zwaar onder vuur. Steeds meer bewijzen duiken op. "We gaan feitelijk terug naar de donkerste dagen van Blatter, voor 2011", zegt Mark Pieth, hoogleraar strafrecht aan de universiteit van Basel. Hij is een van de weinige onomstreden juristen die voor FIFA werkten. Sterker nog, hij is de architect van de structuur met controle door onafhankelijke commissies bij FIFA.
Zijn hervormingen in 2013 leidden uiteindelijk tot de val van oud-voorzitter Sepp Blatter. Maar nu luidt Pieth de noodklok over de nieuwe FIFA-president Gianni Infantino. "De cultuur is nog niet veranderd. Infantino is een kopie van Blatter. Hij is te veel opgegroeid in het oude systeem."
Hervormingen kapot
Pieth is bijzonder kritisch op de handelwijze van Infantino. "Ik vind dit erger dan de twee miljoen die Michel Platini ontving van Blatter. Om je eerst als redder te laten huldigen en dan in een adem de hervormingen kapot te maken. Dat gaat niet samen."
Hij doelt op het recente FIFA-congres in Mexico waar Infantino een cruciale statutenwijziging in stemming bracht, zonder dit vooraf duidelijk aan te kondigen. Hiermee werd in een klap de onafhankelijkheid van alle controlecommissies van FIFA tenietgedaan, zegt Pieth. "Het is een overtreding van de Zwitserse verenigingswet. Of om het simpel te zeggen: boerenbedrog. Men wordt voor de gek gehouden. Het cruciale punt is verstopt en men moet meteen stemmen."
Direct na het congres stapte Domenico Scala op, het geweten van de FIFA en tevens voorzitter van de audit- en controle-commissie. Scala waarschuwde de voetbalwereld en sprak van een wake-up call. De aanleiding van het conflict, althans voor Infantino, blijkt nu een ordinaire discussie over zijn loon. Als lid van de salariscommissie vertelde Scala aan Infantino dat diens salaris 2 miljoen Zwitserse frank zou zijn.
Hoogleraar Pieth bevestigt dat Infantino woedend reageerde. "Hij was geshockeerd en heeft geprobeerd het te veranderen. Maar Scala bleef standvastig. Dan is het belangrijk om te kijken hoe een nieuwe voorzitter op zoiets reageert. De reflex van Infantino was: Scala stoort me, dus hij moet weg."
Bewijzen in Duitstalige kranten
Het bewijs dat er een vooropgezet plan is tegen Scala wordt sterker als de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) op 27 mei citeert uit de notulen van de laatste bestuursvergadering voor het congres in Mexico. Overduidelijk wordt dat het FIFA-bestuur van Scala af wil. Een paar dagen later, op 3 juni, volgt de volgende onthulling. Twee kranten, waaronder weer FAZ, publiceren e-mails waaruit blijkt dat Infantino opdracht heeft gegeven om geluidsopnames van de vergadering te wissen.
Pieth: "Dit is zeer ernstig, omdat het laat zien dat zijn persoonlijk gewin het kernstuk van de hervormingen in gevaar heeft gebracht. Dit is een grote schending van de loyaliteit." Hij gaat nog een stap verder: "We denken hier toch allemaal aan Watergate. Het wissen van een geluidsband is gif. Dat is bijna politieke zelfmoord, onder normale omstandigheden. Dit vraagt om een verklaring. Maar tot nu toe hebben we geen bevredigende verklaring gekregen."
Daarnaast overtreedt Infantino hiermee mogelijk de Zwitserse wet. "Als je eerst een opname maakt en deze daarna vernietigt, dan overtreed je de verenigingsregels. En je doet ook nog iets heel anders. Je laat zien dat je grote angst hebt", zegt Pieth.
Maar hij denkt dat, los van de Zwitserse wet, de FIFA zelf ook in actie moet komen. "Ik vind dat de ethische commissie onderzoek zou moeten doen naar het gedrag van Infantino. Dit is iets belangrijks. De nieuwe president beëindigt het kernpunt van de hervorming, de machtsdeling, om zeer private motieven. Ze zouden de geluidsband zeker onderzoeken en beluisteren, en dan afwegen of de argumenten voor het wissen plausibel zijn."
'Denk aan Watergate, aan Nixon'
Pieth kan nog niet zeggen of Infantino geschorst moet worden. "Dan zou ik alle antwoorden moeten hebben. Maar ik denk dat hij de controleur Scala wilde verwijderen omdat deze niet bereid was hem een passend loon te betalen. Dat is in mijn ogen een zwak motief, en een zware ethische overtreding."
De hoogleraar noemt het een valse start voor Infantino en vreest dat ook de Amerikaanse justitie dit niet onopgemerkt voorbij zal laten gaan. "De vraag is hoe de Amerikanen reageren op de recente ontwikkelingen. Ik weet dat de Amerikaanse justitie gevoelig is voor het vernietigen van geluidsopnamen. Denk aan Watergate. Denk aan Nixon."
Reactie FIFA
De FIFA heeft in een e-mail aan Nieuwsuur gereageerd op de beschuldigingen aan het adres van Infantino: "Het bestuur respecteert volledig de onafhankelijkheid van de audit-en-controlecommissie en de ethische commissies. Alle suggesties van het tegendeel missen elke grond."
"Alleen in zeer specifieke gevallen zal het bestuur gebruikmaken van zijn bevoegdheid om een persoon die zijn verplichtingen niet nakomt te verwijderen. En natuurlijk zal elk geval worden behandeld in een eerlijk proces op basis van een verzoek van de betreffende onafhankelijke organen of de audit- en controle-commissie."
De FIFA ontkent dat het originele audiobestand van de bestuursvergadering in Mexico is verwijderd. "De e-mailwisseling waarin gesproken wordt over het verwijderen van audiobestanden verwijst naar een kopie van het originele audiobestand van de vergadering, dat incorrect was opgeslagen op een lokale schijf. Er wordt niet verwezen naar het officiële archiefbestand. Dat bestand bestaat en is goed opgeslagen bij de FIFA."